Δημοσθένης (Δέδες) Γεωργ. Κομμάς (1854 – 1885)

«Ο πρώτος(;) Ερμιονίτης δημοδιδάσκαλος»

του Γιάννη Μ. Σπετσιώτη

 Ο Δημοσθένης (Δέδες)¹ Γεωργ. Κομμάς γεννήθηκε στην Ερμιόνη περί το 1854. Ο πατέρας του, Γεώργιος, γεννημένος στους χρόνους της Επανάστασης -γύρω στα 1826- ήταν κτηματίας.  Παππούς του φαίνεται πως ήταν ο Δέδες (Ντέντες) Κομμάς γεννημένος περί το 1800, γεωργός στο επάγγελμα. Ο ανωτέρω έλαβε μέρος στις πολιορκίες του Ναυπλίου, της Τρίπολης καθώς και σε διάφορες μάχες των πρώτων χρόνων της Επανάστασης επιδεικνύοντας παραδειγματική γενναιότητα.² Ο Δέδες «Κομάς» αναγράφεται στον «κατάλογο των συνεισφορών» της 19^ης Δεκεμβρίου 1829 για τη σύσταση Αλληλοδιδακτικής Σχολής στην Ερμιόνη προσφέροντας 30 γρόσια, ενώ το έτος 1847 διετέλεσε δημογέροντας της πόλης. Στους καταλόγους των ενόρκων του Νομού Αργολίδας για την Ερμιόνη των ετών 1857 και 1859 στους οποίους συμμετέχει, αναφέρεται ως Δέδες Κοσμάς ή Κουμάς³ και δηλώνει ακίνητη περιουσία 6.000 δραχμών.

Ο αείμνηστος Απόστολος Γκάτσος αναφερόταν συχνά στον Ερμιονίτη δάσκαλο Δέδε Γ. Κομμά, εγγονό του προηγούμενου που είχε αλλάξει το βαφτιστικό του όνομα, όπως έλεγε, σε Δημοσθένης. Αυτός υπηρέτησε ως δημοδιδάσκαλος στη Ζούρτσα, τη σημερινή Κάτω Φιγαλεία κωμόπολη της επαρχίας Ολυμπίας και για άγνωστους λόγους αυτοκτόνησε. Δεν μπορούσε, ωστόσο, να προσδιορίσει χρονικά τα γεγονότα του διορισμού του, ούτε του θανάτου του και δεν μου είχε δώσει άλλα στοιχεία για εκείνον.⁴

Ο Δέδες (Δημοσθένης) Γεωργ. Κομμάς φοίτησε στο Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Ερμιόνης και κατά το σχολικό έτος 1865 - 1866 ήταν γραμμένος στο Β΄(ανώτερο) συνδιδακτικό τμήμα με α/α καταλόγου 3 και με τα στοιχεία Δέδες Γ. Δέδες;

Πού συνέχισε τις εγκύκλιες σπουδές του (Ελληνικό Σχολείο) και πού έλαβε τη σχετική εκπαίδευση για να γίνει δημοδιδάσκαλος, αφού το χρονικό διάστημα 1864-1878 το Διδασκαλείο ήταν κλειστό, δεν γνωρίζουμε. Πάντως στους βουλευτικούς καταλόγους του Δήμου Ερμιόνης του έτους 1876 με α/α 237 είναι γραμμένο το όνομά του με τα στοιχεία Δημοσθένης Κομμάς, όνομα πατρός Γεώργιος, ετών 22, επάγγελμα μαθητής.

Το πρώτο έγγραφο που εντοπίσαμε σχετικό με τη διδασκαλική του πορεία ήταν η με ημερομηνία 13 Νοεμβρίου 1880 «αίτησις» του Δημοσθένη Γεωργ. Κομμά, δημοδιδασκάλου Ερμιόνης, με την οποία ζητούσε από τον Υπουργό «Επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως»⁵ να μετατεθεί στο δημοτικό σχολείο της Ζούρτσας (Κάτω Φιγαλεία), όπου «και πριν διετέλεσεν ως δημοδιδάσκαλος». Σχετικό έγγραφο για την τοποθέτησή του δεν βρήκαμε, γι’ αυτό δεν γνωρίζουμε αν έγινε δεκτή η αίτησή του.⁶

Το σχολικό έτος 1881-1882 ο Δημοσθένης Κομμάς υπηρετεί στο Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Καλαμπάκας. Με το υπ. αριθμ. 6995/21 Ιουλίου 1882 έγγραφό του προς τον Έπαρχο Καλαμπάκας ο αρμόδιος Υπουργός⁷ τον πληροφορεί ότι απολύει της υπηρεσίας του τον Δημοσθένη Κομμά «ως επεμβαίνοντα σκανδαλωδώς εις τα εκλογικά κατά τας ημετέρας πληροφορίας. Επιφυλασόμεθα δε να διορίσωμεν αντ’ αυτού έτερον». Ανάλογο έγγραφο κοινοποιήθηκε και στον ενδιαφερόμενο με την παρατήρηση ότι η σκανδαλώδης ανάμειξή του στις εκλογές ήταν αντίθετη με την αποστολή του.⁸

Άλλα προσωπικά ή υπηρεσιακά στοιχεία για τα επόμενα χρόνια του Δημοσθένη Κομμά δεν βρέθηκαν. Έτσι δεν γνωρίζουμε τους λόγους, τον χρόνο και τον τόπο του θανάτου του. Πάντως από το 1886 και μετά εντοπίστηκαν ονόματα δημοδιδασκάλων και δημοδιδασκαλισσών που υπηρέτησαν στα Δημοτικά Σχολεία Αρρένων και Θηλέων της Ζούρτσας. Αυτό μας οδηγεί στη σκέψη πως την πιθανότερη ημερομηνία του θανάτου θα πρέπει να την αναζητήσουμε στα μέσα της 10/ετίας του 1880 και αυτό με κάθε επιφύλαξη.

Σημ.

1.   Δέδες ήταν το αρχικό του όνομα και για άγνωστους λόγους το άλλαξε και το έκανε Δημοσθένης. Ως κύριο όνομα το «Δέδες» υπάρχει μέχρι σήμερα στην Ερμιόνη, ενώ τα παλαιότερα χρόνια ήταν συχνότερο. Επίσης το συναντάμε και ως επίθετο.

2.   Γεώργιος Μ. Βουτσίνος, «Μητρώον Ερμιονέων αγωνιστών», Αθήνα 2005.

3.   Τα λάθη των επιθέτων ήταν συχνά εκείνους τους χρόνους.

4.   Παρόμοια συζήτηση είχα κάνει και με την κυρία Φραγκούλη-Βελλέ το καλοκαίρι του 2017.

5.   Υπουργός ήταν ο Ν. Παπαμιχαλόπουλος στην κυβέρνηση του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου.

6.   Γ.Α.Κ. -Υ.Ε.Δ.Ε. Γ΄, «Μεταθέσεις», Υλικό αταξινόμητο.

7.   Αρμόδιος Υπουργός ήταν ο Δημήτριος Σ. Βουλπιώτης της κυβέρνησης του Χαρίλαου Τρικούπη.

8.   Γ.Α.Κ. -Υ.Ε.Δ.Ε. Δ΄, «Απολύσεις 1863 - 1882», Υλικό αταξινόμητο.