Η «Άρνηση» του Γιώργου Σεφέρη -> όσα πιθανόν δεν ξέρουμε...

 Κι' όμως, φαίνεται και στις μέρες μας όσο ποτέ, πως ήταν  λάθος μας που αλλάξαμε ζωή...

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ΘΩΜΑΣ Γ. ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ
31 May 2018 11:26am

Facebook Twitter: @NeosKosmos Instagram

Η ομορφιά, αλλά και το μεγαλείο της ποίησης, είναι πως ο καθένας μας μπορεί να ερμηνεύσει με διαφορετικό τρόπο την τεράστια πολυσημία της. Η «Άρνηση», είναι ένα ερωτικό ποίημα, αλλά και ποίημα που μπορεί να περικλείει ένα από τα προσφιλή θέματα του Σεφέρη, την τραγικότητα του ανθρώπου. Ξεκινάει με όνειρα, με επιθυμίες, αλλά και με πάθος για τη ζωή, αλλά που κάποια στιγμή συνειδητοποιεί πως η ζωή του είναι ένα μοιραίο λάθος. Βρίσκεται σε ένα λανθασμένο δρόμο κι αποφασίζει να αλλάξει ζωή.

Απολαύστε το ποίημα και τη μουσική του σύνθεση από τον μεγάλο Μίκη Θεοδωράκη. 

-> Πρώτη ερμηνεία του τραγουδιού από τον  επίσης μεγάλο τραγουδιστή Γρηγόρη Μπιθικώτση. 

Γιώργου Σεφέρη, «Άρνηση»

Στο περιγιάλι το κρυφό

κι άσπρο σαν περιστέρι

διψάσαμε το μεσημέρι&

μα το νερό γλυφό.

Πάνω στην άμμο την ξανθή

γράψαμε τ’ όνομά της&

ωραία που φύσηξεν ο μπάτης

και σβήστηκε η γραφή.

Mε τί καρδιά, με τί πνοή,

τι πόθους και τί πάθος,

πήραμε τη ζωή μας& λάθος!

κι αλλάξαμε ζωή.

[Γιώργος Σεφέρης, Ποιήματα, Ίκαρος, Αθήνα 1972]

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ΜΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Ο ερωτισμός του ποιήματος μαρτυρείται στον πρώτο στίχο με τη λέξη «κρυφό», μάλλον τόπος μυστικής συνάντησης, αλλά και από το γράψιμο του ονόματος στην άμμο που δηλώνει και την εφήμερη διάρκεια της ζωής – «και σβήστηκε η γραφή».

Είναι λίγες, σπάνιες και νοσταλγικές οι στιγμές για ένα ερωτευμένο ζευγάρι, να περπατάει σ’ ένα ερημικό, αμμουδερό ακρογιάλι πιασμένοι χέρι-χέρι… Η Άρνηση βρίσκεται πάντα μπροστά τους. Η Άρνηση της φύσης να σβήσει τη δίψα τους « μα το νερό γλυφό», η Άρνηση της αμμουδιάς να κρατήσει το χαραγμένο όνομα. Οι όμορφες και σπάνιες τέτοιες στιγμές είναι λίγες για όλους μας και τις χαιρόμαστε με μεγάλη και απερίγραπτη απόλαυση, αλλά «ωραία που φύσηξεν ο μπάτης» και πάνω στην αισθησιακή και οργασμική ομορφιά – πόσο φευγαλέο είναι αυτό το γράψιμο – και χάνονται τα πάντα στη γρήγορη ζωή μας. Ιδού η σκληρή και ταπεινωτική Άρνηση.

Και τέλος, η Άρνηση της ίδιας της ζωής να πραγματοποιήσουμε τα όνειρα και τις επιδιώξεις μας. Και πάντα με μελαγχολία παραδεχόμαστε το πεπρωμένο (η άνω τελεία το λέει αυτό!) και μοιραία αλλάζουμε ζωή. Είναι μία σημαντική ποιητική οικονομία του νομπελίστα μας ποιητή Σεφέρη. >>>>>

ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ…

Ο Γιώργος Σεφέρης ήταν και είναι μία κεντρική μορφή της νεότερης ποίησής μας και ένας από τους βασικότερους εκφραστές του ελληνικού ποιητικού µοντερνισµού. Στα ποιήµατά του βλέπουμε πώς συνδυάζεται το ελληνικό πολιτισµικό παρελθόν και είναι εκπρόσωπος της ευρωπαϊκής πρωτοπορίας του καιρού του. Θα προσθέσω επίσης πως «Οι Δοκιμές» του Α΄και Β΄ –τα γραπτά του δοκίµια – είναι όντως τα καλύτερα υποδείγµατα ελληνικής γλωσσικής καθαρότητας, αλλά και εκφραστικής σαφήνειας.

Τα αυτοσχέδιο αυτό άναρθρο ποίημα «Άρνηση» είναι ένα από τα ποιήματα του Γ. Σεφέρη που μελοποιήθηκε από τον Μίκη Θεοδωράκη στο Παρίσι το 1960. Ηχογραφήθηκε το Φεβρουάριο του 1962, με την φωνή του Γρηγόρη Μπιθικώτση για το δίσκο «Επιφάνεια». Η φωνή του, η μελωδία του Μίκη, το μπουζούκι του Κώστα Παπαδόπουλου και του Λάκη Καρνέζη συνδυασμένα βοήθησαν τους στίχους του ποιητή Σεφέρη να φτάσουν εύκολα και ευχάριστα στα αυτιά, στα χείλη και στις καρδιές όλων των Ελλήνων.

ΚΑΙ ΜΕΡΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Να πούμε πως με τη μελοποίηση αυτή, το ποίημα του Σεφέρη έχασε δύο σημαντικά στοιχεία. Πρώτον, έχασε οριστικά τον τίτλο του «Άρνηση» και όλοι όταν αναφέρονται σ’ αυτό, χρησιμοποιούν ως τίτλο τις πρώτες λέξεις του ποιήματος «Στο περιγιάλι το κρυφό».
Το δεύτερο πράγμα, που έχασε η «Άρνηση» κατά την μελοποίησή της ήταν μια άνω τελεία, για την οποία έγινε πολύς λόγος και γίνεται μέχρι σήμερα: «πήραμε τη ζωή μας& λάθος!»

ΚΑΙ Ο ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ

Φρονούμε πως ο κόσμος που τραγουδάει το όμορφο αυτό ποίημα με τη θαυμάσια μελοποίηση του Θεοδωράκη, δεν πάει σε όλο το βάθος του ποιήματος. Οι πιο πολλοί περικλείουν όλο το νόημά του στον πρώτο στίχο.

Άλλοι πάλι ίσως σταματάνε στον τίτλο «Άρνηση» και συμβολικά το κάνουν ένα τραγούδι Αντίστασης. Να θυμηθούμε εδώ πως όταν γινόταν η κηδεία του Σεφέρη, το 1971, τον καιρό της Δικτατορίας, με αυτό το τραγούδι χιλιάδες κόσμος συνόδεψε τον ποιητή στον τάφο. Μάλλον πολλοί συνδύαζαν τον τίτλο «Άρνηση» με την περίφημη λακωνική «Δήλωση του Σεφέρη» κατά της Δικτατορίας. Ευελπιστώ πως θα τη θυμάστε για το καθαρό και επιτηδευμένο της γράψιμο.

Άλλοι πάλι, γοητεύονται από τη μελωδία και συνεπαίρνονται από τον τελευταίο στίχο «κι αλλάξαμε ζωή»! ΄Οποια ζωή και να κάνει κανείς, πάντοτε υπάρχει μέσα μας το όνειρο και η επιθυμία για ανανέωση «κι αλλάξαμε ζωή.»!

Πολλές οι ερμηνείες και πολλά τα νοήματα. Ποια είναι η αλήθεια; Δεν είναι υποχρεωτικό να συμφωνήσετε με τη δική μου προσέγγιση και ερμηνεία. Κρατήστε τη δική σας εκδοχή.

Όπως είπα και στην αρχή, αυτή είναι η ομορφιά και το μεγαλείο της ποίησης. Και ο Σεφέρης δέχεται κάθε ερμηνεία, αρκεί να υπάρχει μία ανθρώπινη κριτική και μία πιο ανθρώπινη προσέγγιση στο τι ακριβώς εκτιμούμε στην πάρα πολύ μικρή και σύντομη ζωή μας!