Συνθήκη της Λωζάνης | |
 Τα σύνορα της Τουρκίας όπως ορίζονται από τη Συνθήκη της Λωζάνης. Γι' αυτό θέλει ο Ερντογάν να αναθεωρηθεί .... |
Η Συνθήκη της Λωζάνης ήταν συνθήκη ειρήνης που έθεσε τα όρια της σύγχρονης Τουρκίας.
Υπογράφηκε στη Λωζάνη της Ελβετίας στις 24 Ιουλίου 1923 από την Ελλάδα, την Τουρκία και τις άλλες χώρες που πολέμησαν στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και τη Μικρασιατική εκστρατεία (1919-1922) και συμμετείχαν στη Συνθήκη των Σεβρών, συμπεριλαμβανομένης και της ΕΣΣΔ που δεν συμμετείχε στην προηγούμενη συνθήκη. Η υπογραφείσα συνθήκη ήταν το αποτέλεσμα της σχετικής διάσκεψης που ξεκίνησε στις 7 Νοεμβρίου 1922[1] μεταξύ των προαναφερομένων μελών. Στο κείμενο της Συνθήκης συμπεριλαμβάνεται και η Σύμβαση της Λωζάνης που αποτελεί συντομότερο κείμενο και υπογράφηκε νωρίτερα, στις 30 Ιανουαρίου 1923.
Ιστορικό[Επεξεργασία | επεξεργασία
κώδικα]
Κατήργησε τη Συνθήκη
των Σεβρών που δεν είχε γίνει αποδεκτή από τη νέα κυβέρνηση της Τουρκίας η
οποία διαδέχθηκε τον Σουλτάνο της Κωνσταντινούπολης.
Μετά την εκδίωξη από τη Μικρά Ασία του
Ελληνικού στρατού από τον Τουρκικό υπό την ηγεσία του Μουσταφά Κεμάλ,
προέκυψε η ανάγκη για αναπροσαρμογή της συνθήκης των Σεβρών. Στις 20 Οκτωβρίου 1922 ξεκίνησε το
συνέδριο που διακόπηκε μετά από έντονες διαμάχες στις 4 Φεβρουαρίου 1923 για να ξαναρχίσει
στις 23 Απριλίου. Το
τελικό κείμενο υπογράφηκε στις 24 Ιουλίου μετά
από 7,5 μήνες διαβουλεύσεων.
Η Τουρκία ανέκτησε
την Ανατολική Θράκη,
την Ίμβρο και Τένεδο, μια λωρίδα γης
κατά μήκος των συνόρων με τη Συρία, την περιοχή της Σμύρνης και της
Διεθνοποιημένης Ζώνης των Στενών, η οποία όμως θα έμενε αποστρατιωτικοποιημένη
και αντικείμενο νέας διεθνούς διάσκεψης. Παραχώρησε τα Δωδεκάνησα στην Ιταλία, όπως προέβλεπε και
η συνθήκη των Σεβρών, αλλά χωρίς πρόβλεψη για δυνατότητα αυτοδιάθεσης.
Ανέκτησε πλήρη κυριαρχικά δικαιώματα σε όλη της την επικράτεια και απέκτησε
δικαιώματα στρατιωτικών εγκαταστάσεων σε όλη την επικράτειά της εκτός της ζώνης
των στενών.
Ένα σημείο διαφωνίας
ήταν η καταβολή πολεμικών αποζημιώσεων από την Ελλάδα, κάτι για το οποίο η
τελευταία δήλωνε αδυναμία. Τελικά η Τουρκία δέχθηκε να της αποδοθεί το τρίγωνο
του Κάραγατς στη Θράκη, γνωστό και ως Παλαιά Ορεστιάδα, αντί αποζημιώσεων. Τα
νησιά Ίμβρος και Τένεδος παραχωρήθηκαν
στην Τουρκία με τον όρο ότι θα διοικούνταν με ευνοϊκούς όρους για τους Έλληνες
(το 1926 η τουρκική κυβέρνηση ακύρωσε με νόμο αυτή τη διάταξη). Ο Οικουμενικός
Πατριάρχης έχασε την ιδιότητα του Εθνάρχη και
το Πατριαρχείο τέθηκε υπό ειδικό διεθνές νομικό καθεστώς.
Σε αντάλλαγμα, η
Τουρκία παραιτήθηκε από όλες τις διεκδικήσεις για τις παλιές περιοχές της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας εκτός των συνόρων της και εγγυήθηκε τα δικαιώματα
των μειονοτήτων στην Τουρκία. Με ξεχωριστή συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας
αποφασίστηκε η υποχρεωτική ανταλλαγή
πληθυσμών από τις δύο χώρες και η «μη εγκατάσταση ναυτικής
βάσεως» κάποιων νησιών του Αιγαίου (Λήμνος, Σαμοθράκη, Σάμος, Χίος, Λέσβος,
Ικαρία). Αργότερα με τη Συνθήκη του Μοντρέ,
στην οποία η Ελλάδα ήταν συμβαλλόμενο μέρος, η Τουρκία ξαναπέκτησε το δικαίωμα
στρατιωτικοποίησης των Στενών, της Ίμβρου, Τενέδου, και αντίστοιχα η Ελλάδα της
Λήμνου και Σαμοθράκης.
Η ανταλλαγή μειονοτήτων που
πραγματοποιήθηκε προκάλεσε μεγάλες μετακινήσεις πληθυσμών. Μετακινήθηκαν από
τη Μικρά Ασία και
την Ανατολική Θράκη στην
Ελλάδα 1.650.000 Οθωμανοί υπήκοοι, χριστιανικού θρησκεύματος και
από την Ελλάδα στην Τουρκία 670.000 Έλληνες υπήκοοι, μουσουλμανικού θρησκεύματος[2]. Η θρησκεία και όχι η εθνικότητα
αποτέλεσε το βασικό κριτήριο για την ανταλλαγή [3]. Σύμφωνα με το άρθρο 2β της συνθήκης
χρησιμοποιήθηκε ο όρος Μουσουλμάνοι και όχι Τούρκοι.
Αυτό οφείλεται στο ότι κατά την οθωμανική αυτοκρατορία η θρησκεία μετρούσε
πολύ περισσότερο από ότι η εθνικότητα και από την άλλη πλευρά
η Τουρκία ήθελε όλοι οι μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης να παραμείνουν. Στα
Βαλκάνια χρησιμοποιείται ο όρος Τούρκος αρκετές φορές ως
συνώνυμο με τον μουσουλμάνο επειδή στο σύστημα
των Οθωμανικών μιλέτ (ήταν κύριο
στοιχείο στη διοίκηση της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας) όλοι οι μουσουλμάνοι ανήκαν σε μια ενιαία κοινότητα.[4]
Μεταξύ των
ανταλλάξιμων περιελαμβάνονταν επίσης οι Έλληνες του Πόντου, αλλά και
τουρκόφωνοι Έλληνες, όπως τουρκόφωνοι Πόντιοι και Καραμανλήδες, καθώς
και ελληνόφωνοι μουσουλμάνοι, όπως Τουρκοκρητικοί και Βαλαάδες της Δυτικής
Μακεδονίας[5]. Μαζί με τους Έλληνες, πέρασε στην
Ελλάδα και αριθμός Αρμενίων και Συροχαλδαίων. Εξαιρέθηκαν από την ανταλλαγή οι
Ρωμιοί κάτοικοι της νομαρχίας της Κωνσταντινούπολης (οι 125.000 μόνιμοι
κάτοικοι της Κωνσταντινούπολης, των Πριγκηπονήσων και
των περιχώρων, οι οποίοι ήταν εγκατεστημένοι πριν από τις 30 Οκτωβρίου του 1918) και οι κάτοικοι
της Ίμβρου και της Τενέδου (6.000
κάτοικοι), ενώ στην Ελλάδα παρέμειναν 110.000 Μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης2[6].
Επιπλέον, βάσει του
άρθρου 23, η Τουρκία εκχώρησε πλήρως τα κυριαρχικά της δικαιώματα επί της
Κύπρου.[7]
64 γλώσσες
· Λήμμα
· Συζήτηση
· Ανάγνωση
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Υπογραφή | 24 Ιουλίου 1923 |
Σε ισχύ | 6 Αυγούστου 1924 |
Κατάσταση | Μετά την επικύρωση από την Τουρκία και οποιεσδήποτε τρεις από τις χώρες Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ιταλία και Ιαπωνία, η συνθήκη τέθηκε σε ισχύ για αυτά τα «υψηλά συμβαλλόμενα μέρη» και στη συνέχεια για κάθε πρόσθετο υπογράφοντα με την κατάθεση της επικύρωσης. |
Υπογράφοντες | · · · · |
| |
_crowned.svg){kind=small}
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου