Ως μνημόσυνο σε προσωπικότητες της Ερμιονίδας...

Και ένα μεγάλο ευχαριστώ στους ακάματους ερευνητές των ΓΑΚ κι' όχι μόνο... 

- τον Γιάννη Μ. Σπετσιώτη και την Τζένη  Δ. Ντεστάκου 

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Επιλογές από το προσωπικό μας αρχείο - 17 Δεκεμβρίου 2012

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

 του Γιάννη Σπετσιώτη & Τζένης Ντεστάκου

«Εις ουδένα πλην εις εαυτόν και μόνον στηριχθείς…».

«…Η αξία του, η υπό πάντων ομολογουμένη, μόνον αύτη τον ύψωσε εις το Υπουργείον Παιδείας υπό τον αείμνηστον Κουμουνδούρον, ο οποίος περί πολλού είχε τον επιφανέστατον οπαδόν και φίλον του. Ως Υπουργός, καίτοι μακράν του κλάδου εις ον ήτο ειδικώτερος, δεν διέψευσε την περί αυτού ιδέαν, τουναντίον απέδειξε και γνώσιν πολλήν και ζήλον εις εκπαιδευτικάς μεταρρυθμίσεις επαινετόν…

Εν τω προσώπω του χάνει μεν η Ελληνική Πολιτεία άνδρα επιφανή, χάνει δε η επαρχία Ερμιονίδος τον επιφανέστερον πολιτικόν της, το εξοχώτερον τέκνον της!».  

Απόσπασμα άρθρου που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «ΑΚΡΟΠΟΛΗ», την 6^η Δεκεμβρίου 1898, «επιούση του θανάτου του Γεωργίου Ι. Μίληση».

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ι. ΜΙΛΗΣΗΣ
122 χρόνια πριν, στις 5 Δεκεμβρίου του 1898, απεβίωσε ο επιφανής πολιτικός της Ερμιονίδας, Γεώργιος Ι. Μίλησης.

Ο Γεώργιος Ι. Μίλησης γεννήθηκε στο Κρανίδι, το 1824. Σπούδασε στη Χάλκη και τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1848 εισήλθε στο Δικαστικό κλάδο, ενώ το 1854 παραιτήθηκε και έκτοτε δικηγορούσε. Παράλληλα εξέδωσε την εφημερίδα, «Ο ΤΥΠΟΣ». Αναμείχθηκε με την πολιτική και εξελέγη, επανειλημμένα, βουλευτής Ερμιονίδας.¹

Διετέλεσε Υπουργός Παιδείας, δύο φορές, επί κυβερνήσεων Αλ. Κουμουνδούρου, από 15-10-1875 έως 26-11-1876 και από 1-12-1876 έως 26-2-1877. Κατά τη διάρκεια της Υπουργίας του προσπάθησε να αναμορφώσει τη Δημοτική και Μέση Εκπαίδευση με σειρά Νομοσχεδίων που κατάρτισε 12/μελής επιτροπή επιφανών και πεπειραμένων καθηγητών και δασκάλων. Στην επιτροπή αυτή προήδρευσε ο ίδιος, «επί νύκτες μακρές μη φειδόμενος κόπων και χρόνου». 

Μετά το τέλος της δεύτερης θητείας του, ως Υπουργός Παιδείας, τον διαδέχθηκε στο Υπουργείο, επί κυβερνήσεως Επ. Δελληγιώργη, ο κτηματίας βουλευτής Πατρών, Θάνος Ρούφος – Κανακάρης, εγγονός του Αθανασίου Κανακάρη, Αντιπροέδρου του Εκτελεστικού Σώματος, κατά την πρώτη περίοδο του αγώνα του 1821. Ο Αθανάσιος Κανακάρης, ως γνωστόν, συνδέεται άμεσα με την Ερμιόνη, καθώς απεβίωσε στην πόλη μας, στις 14  Ιανουαρίου του 1823, και ετάφη στην αυλή του Ι.Ν. των Ταξιαρχών.² 

Ο Γεώργιος Μίλησης υπήρξε, για την εποχή του, προοδευτικός πολιτικός,είχε όραμα για την παιδεία και ενδιαφέρθηκε για την επιστημονική και οικονομική ενίσχυση του δασκάλου.

Άρθρο του Γιάννη Μ. Σπετσιώτη & Τζένης Δ. Ντεστάκου που δημοσιεύτηκε στο νέο τεύχος του περιοδικού μας «Στην Ερμιόνη άλλοτε και τώρα»…

Ο εορτασμός της 100/ετηρίδας της Εθνικής Παλιγγενεσίας

Ιστορικά στοιχεία

Ο πρώτος που εισηγήθηκε το θέμα του μεγαλοπρεπούς εορτασμού της 100/ετηρίδας της Ελληνικής Επανάστασης ήταν ο Σπύρος Λάμπρου το 1899. Όταν το 1916 ανέλαβε Υπουργός Παιδείας σύστησε Επιτροπή για την προετοιμασία του εορτασμού του 1821. Ωστόσο, οι δύσκολες περιστάσεις εκείνων των χρόνων δεν επέτρεψαν τη λειτουργία της. Το θέμα επανήλθε δύο χρόνια αργότερα και τότε η Βουλή ομόφωνα «ψήφισε τον Νόμο 1375/1 Απριλίου 1918 που προέβλεπε λαμπρό εορτασμό καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους 1921.

Με το Β.Δ. της 11^ης Μαΐου 1918 συστάθηκε η Κεντρική Επιτροπή του εορτασμού. Πρόεδρός της ανέλαβε ο Θεμιστοκλής Σοφούλης, Πρόεδρος της Βουλής, Αντιπρόεδροι ο Μητροπολίτης Αθηνών Μελέτιος, ο Παύλος Κουντουριώτης, Αντιναύαρχος και Υπουργός των Ναυτικών και ο Παναγιώτης Δαγκλής, Αντιστράτηγος και Γενικός Αρχηγός του Στρατού. Ως μέλη της Επιτροπής τοποθετήθηκαν πέντε βουλευτές, τέσσερις πρώην υπουργοί, ένας πρώην βουλευτής, τέσσερις καθηγητές Πανεπιστημίου, ο δημοσιογράφος Άδωνις Κύρου και ο λογογράφος Ιωάννης Δαμβέργης.

Για τις ανάγκες του εορτασμού, με το ίδιο Β.Δ., συστάθηκαν, μεταξύ των άλλων, είκοσι ειδικές επιτροπές. Ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος ανέλαβε Πρόεδρος της «Επιτροπής Μεγάλου Μνημείου», ενώ ο Εμμανουήλ Ρέπουλης Πρόεδρος της «Επιτροπής πνευματικών αγωνισμάτων». Η παραπάνω Επιτροπή καταργήθηκε μετά την ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές του Δεκεμβρίου του 1920. Την επόμενη χρονιά καταρτίστηκε νέα πολυμελής Επιτροπή με επίτιμο Πρόεδρο τον διάδοχο Γεώργιο και Πρόεδρο τον πρίγκιπα Νικόλαο, σύμφωνα με το Β.Δ. της 20^ης Φεβρουαρίου 1921.

Η Μικρασιατική εκστρατεία δεν επέτρεψε να πραγματοποιηθούν οι εκδηλώσεις του εορτασμού, όπως είχε προβλεφθεί. Στις 17 Μαρτίου 1921 συστάθηκε Εκτελεστική Επιτροπή η οποία, μεταξύ άλλων, καθόρισε ιωβηλαίο το έτος 1930. Έτσι στο διάστημα που θα μεσολαβούσε η Κεντρική Επιτροπή θα μπορούσε να προετοιμάσει τις όποιες εκδηλώσεις.

Η Μικρασιατική καταστροφή και τα τραγικά γεγονότα που ακολούθησαν, όπως ήταν φυσικό, δεν επέτρεψαν να γίνουν οι εορταστικές εκδηλώσεις, χωρίς όμως και να ματαιωθούν οριστικά. Στις 28 Δεκεμβρίου 1928 με Π.Δ. ανασυστάθηκε η Κεντρική Επιτροπή εορτασμού. Πρόεδρος ανέλαβε ο Αλέξανδρος Ζαΐμης, πρώην Πρωθυπουργός και Αντιπρόεδροι ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρυσόστομος και ο Πρόεδρος της Βουλής Ιωάννης Τσιριμώκος. Στην Κεντρική Επιτροπή συμμετείχαν τριάντα οκτώ μέλη, προσωπικότητες των Γραμμάτων και των Τεχνών. Με το Π.Δ. της 22^ας Αυγούστου του 1829 συστάθηκαν δέκα πέντε ειδικές επιτροπές, οι οποίες αποτελούνταν από οκτώ έως είκοσι εννέα επιτροπές που ανέλαβαν ισάριθμες δράσεις του εορτασμού.

Ο εορτασμός της 100/ετηρίδας στο Κρανίδι

Στις 29 Σεπτεμβρίου 1930 ημέρα Δευτέρα τελέσθηκε με ιδιαίτερη μεγαλοπρέπεια αλλά και συγκίνηση ο εορτασμός της 100/ετηρίδας στο Κρανίδι. Πρόεδρος της Κοινότητας ήταν τότε ο Εμμανουήλ Σκλαβούνος, ενώ Πρόεδρος της Επιτροπής εορτασμού ανέλαβε ο Ιωάννης Κοκκίνης, Πρόεδρος του Συνδέσμου Κρανιδιωτών «Ο Προφήτης Ελισσαίος». Μέλη της Επιτροπής ήσαν οι Γεώργιος Παρασκευόπουλος, Θεόδωρος Χαρακόπουλος, Δημήτριος Μπαστούνης και Άγγελος Στυλιάτης.

Σύμφωνα με το πρόγραμμα των εορταστικών εκδηλώσεων στις 28 Σεπτεμβρίου 1930 ημέρα Κυριακή θα αναχωρούσε από τον Πειραιά το ατμόπλοιο «Ιωάννα» κατευθείαν για το Πόρτο Χέλι. Όσοι Κρανιδιώτες επιθυμούσαν μπορούσαν να ταξιδεύσουν δωρεάν, για να παρακολουθήσουν και να τιμήσουν με την παρουσία τους τις εκδηλώσεις. Την επομένη, 29 Σεπτεμβρίου 1930, αναχώρησε από το Φάληρο για το Πόρτο Χέλι το αντιτορπιλικό «ΛΕΩΝ», στο οποίο επέβαιναν οι επίσημοι. Στην είσοδο του Ιερού Ναού της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, τους έγινε η καθιερωμένη υποδοχή και ακολούθησε δοξολογία. Τον πανηγυρικό εκφώνησε ο ομότιμος καθηγητής της Θεολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Ιωάννης Μεσολωράς. Στη συνέχεια εψάλη επιμνημόσυνη δέηση, έγιναν τα αποκαλυπτήρια του Ηρώου των πεσόντων και κατάθεση των στεφάνων. Ακολούθησε δεξίωση των επισήμων στο Κοινοτικό κατάστημα και στις 1:00 μ.μ. γεύμα «εις την πλατείαν του Αγίου Χαραλάμπους υπό σκιάδαν» προς τιμή των επισήμων και των καλεσμένων. Το γεύμα περιλάμβανε ορεκτικά Κοιλάδας, μπαρμπούνια Πορτοχελίου, τυρόπιττα Διδύμων, κοτόπουλα Φούρνων, δίπλες Κρανιδίου, φρούτα Ερμιόνης και ρετσινάτο απ’ τα Φλάμπουρα. Την κυβέρνηση εκπροσώπησε ο Ερμιονίτης Υπουργός Οικονομικών Βασίλειος Δεληγιάννης.¹

Στις 15 Οκτωβρίου 1930 η Επιτροπή των εκδηλώσεων συνέταξε τον οικονομικό απολογισμό του εορτασμού. Τα έσοδα ήσαν 91.554 δραχμές, τα έξοδα 131.443,30 δραχμές, ενώ το «έλλειμμα» ανερχόταν στις 39.894,70 δραχμές. Για να καλυφθεί το έλλειμμα η Επιτροπή απευθυνόμενη «προς τους απανταχού εκ της επαρχίας καταγομένους», σημείωνε στο κάτω μέρος της 4^ης σελίδας του εντύπου απολογισμού «να συνεισφέρουν τον οβολόν των».

Επίσης με το από 20 Νοεμβρίου 1930 έγγραφό της ενημέρωνε την Κεντρική Επιτροπή ότι με τους εράνους που έκαμε μεταξύ των Κρανιδιωτών δεν κατάφερε να καλύψει τα έξοδα της ανέγερσης του μνημείου και της διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου. Ως εκ τούτου ζητούσε από την Κεντρική Επιτροπή των εκδηλώσεων 15.000 δραχμές, ενώ τις 25.000 δραχμές που υπολείπονταν «θέλομεν εξεύρει αλλαχόθεν». Πάντως από τα σχετικά έγγραφα (έντυπο απολογισμού προς Κ.Ε.) διαπιστώνεται ότι τα μέλη της Επιτροπής εκδηλώσεων Κρανιδίου «έβαλαν βαθιά το χέρι στην τσέπη τους» για τον επετειακό εορτασμό

Ο εορτασμός της 100/ετηρίδας στην Ερμιόνη

            Με ιδιαίτερη λαμπρότητα αλλά και σεμνότητα η Ερμιόνη απέδωσε τον φόρο τιμής και ευγνωμοσύνης σ’ εκείνους που με τη θυσία τους κράτησαν ζωντανό το δέντρο της λευτεριάς.²

Με το υπ’ αριθμ. 3/9 Μαρτίου 1930 ψήφισμά του το Κοινοτικό Συμβούλιο της Ερμιόνης που το αποτελούσαν ο Απόστολος Παπαβασιλείου ως Πρόεδρος, ο Αντώνιος Τσαούσης ως Αντιπρόεδρος και τα μέλη Γεώργιος Φραγκούλης, Δημήτριος Παναγιώτου, Σπύρος Γκάτσος, Δημήτριος Μερτύρης, Εμμανουήλ Σκούρτης και Ιωσήφ Μερτύρης αποφάσιζε η Ερμιόνη, ως ιστορική πόλη, να μετέχει του εορτασμού της 100/ετηρίδας. Πρότεινε δε να κατασκευαστούν, με δαπάνες της Κοινότητας, δύο αναμνηστικές πλάκες της Γ΄ Εθνοσυνέλευσης «εκ Πεντελισίου μαρμάρου» με τα σχετικά επιγράμματα και να εντοιχιστούν η μία στην (ανατολική) πρόσοψη του Ι.Ν. των Ταξιαρχών, όπου ορκίστηκαν οι πληρεξούσιοι της Συνέλευσης και η άλλη στη (βορεινή) πρόσοψη της οικίας κληρονόμων Κοσμά Δ. Οικονόμου, όπου συνήλθε η Γ΄ Εθνοσυνέλευση. Η πίστωση που καταγράφηκε στον κοινοτικό προϋπολογισμό για την αξία της κατασκευής ανερχόταν στις 20.000 δραχμές. Τα αποκαλυπτήρια των δύο μαρμάρινων επιγραφών θα γίνονταν την ημέρα του εορτασμού της 100/ετηρίδας που πρότειναν να είναι η 8^η Νοεμβρίου, ημέρα που πανηγυρίζει ο ιστορικός Ι.Ν. των Ταξιαρχών. >>>>>>>

Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΔΙΔΥΜΩΝ ΚΑΙ ΚΡΑΝΙΔΙΟΥ (1830-1915)

Με τον ανωτέρω τίτλο κυκλοφόρησε το τέταρτο βιβλίο μας στη σειρά «Η Εκπαίδευση στην Ερμιονίδα». Αφορά τη λειτουργία πέντε δημοτικών σχολείων των 1^ου και 2^ου Αρρένων Κρανιδίου, 1^ου και 2^ου Θηλέων Κρανιδίου και 1^ου Αρρένων Διδύμων. Έτσι προστίθεται μια νέα μελέτη που αναδεικνύει στοιχεία της Εκπαίδευσης στην επαρχία Ερμιονίδας (1830 – 1915) κατά την πρώτη 100/ετία του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους. Επιπλέον στο Παράρτημα του βιβλίου περιγράφεται η λειτουργία του 3/τάξιου Αστικού Σχολείου Κρανιδίου, ενός ξεχασμένου σχολείου φυλαγμένου σε λιγοστά χαρτιά, που λειτούργησε μόνο για μια πενταετία (1939 – 1944).

Γιάννης Σπετσιώτης – Τζένη Ντεστάκου

 

Ένα από τα πιο σημαντικά άρθρα του Γιάννη Σπετσιώτη & Τζένης Ντεστάκου προϊόν της πολύμοχθης και πολυαγαπημένης έρευνάς τους για την εκπαίδευση στην Ερμιονίδα …

 Αφιερωμένο εξαιρετικά, (εν όψει του Εθνικού μας εορτασμού) στην αγάπη της τοπικής κοινωνίας των Κρανιδιωτών, για την εκπαίδευση των παιδιών τους κι’ όχι μόνο, στα πολύ δύσκολα χρόνια της Κατοχής… 

Σημείωση του blog: Εστιάστε την προσοχή σας κυρίως προς το τέλος  του άρθρου... 

-----------------------------------------------------------------------------------------------------

Το Τριτάξιο Αστικό Σχολείο Κρανιδίου

Γιάννης Σπετσιώτης – Τζένη Ντεστάκου

Με αφορμή τα 80 χρόνια από το έπος του 40 και την ελληνογερμανική κατοχή παρουσιάζουμε έρευνα - αφιέρωμα στο Τριτάξιο Αστικό Σχολείο Κρανιδίου, που λειτούργησε σε μια εποχή εξαιρετικά δύσκολη και επικίνδυνη.

Εισαγωγικά

Ο νόμος 5874/1933 «Περί αστικών Σχολείων» που αντικαταστάθηκε με τον Α.Ν.1800/1939 «Περί αστικών Σχολείων αμφοτέρων των φύλων» (Φ.Ε.Κ. 244/17-6-1939) αφορά στην ίδρυση των Τριταξίων Αστικών Σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης. Εκείνη την περίοδο Υπουργός των Εκκλησιαστικών και της Παιδείας ήταν ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, Ιωάννης Μεταξάς, με υφυπουργό τον Ν. Σπέντζα.

Βασικές διατάξεις του Ν.1800/1939

ü Τα Αστικά Σχολεία έχουν τρεις τάξεις. Στην Α΄ τάξη εγγράφονται οι έχοντες απολυτήριο δημοτικού σχολείου μετά από επιτυχείς εισιτήριες εξετάσεις (άρθρο 2).

ü Ιδρύονται αστικά σχολεία αρρένων σε πόλεις άνω των 3.000 κατοίκων και θηλέων άνω των 5.000, ενώ όπου δεν λειτουργεί σχολείο θηλέων μπορούν να φοιτούν «και μαθήτριαι εις το αρρένων» (άρθρο 3).

ü Τα διδασκόμενα μαθήματα είναι «γενικής μορφώσεως» και «επαγγελματικής προπαιδεύσεως» ανάλογα με την επαγγελματική κατεύθυνση του σχολείου (άρθρο 4).

ü Τα αστικά σχολεία είναι γεωργικής, εμπορικής, βιοτεχνικής, οικοκυρικής (για κορίτσια) κατεύθυνσης (άρθρο 4).

ü Τα γενικά μαθήματα διδάσκουν καθηγητές αντίστοιχων ειδικοτήτων ενώ τα επαγγελματικά «το προσωπικόν των διδασκόντων ως και των βοηθών των θέλει κανονισθή δια Β.Δ.» (άρθρο 5).

ü Όσοι και όσες έχουν απολυτήριο 3/τάξιου αστικού σχολείου έχουν τα ίδια προσόντα με τους αποφοίτους των Ελληνικών Σχολείων και Ημιγυμνασίων (άρθρο 12).

Η λειτουργία του Αστικού Σχολείου Κρανιδίου (1939-1944)

Σύμφωνα με τα στοιχεία που εντοπίσαμε στον Γενικό Έλεγχο του 3/τάξιου Αστικού Σχολείου Κρανιδίου το Σχολείο λειτούργησε για μια 5/ετία ως εξής:

α) Σχολικό έτος 1939-1940

Κατά τον πρώτο χρόνο της λειτουργίας το Σχολείο είχε μόνο μία τάξη, την (Α). Γράφτηκαν είκοσι (20) μαθητές, δώδεκα (12) αγόρια και οκτώ (8) κορίτσια. Οι δεκατέσσερις (14) μαθητές ήσαν από το Κρανίδι, οι τέσσερις (4) από τους Φούρνους και οι δύο (2) από την Ερμιόνη, οι: Μιχαήλ Γεωργ. Σχοινάς και Αικατερίνη Βασ. Ταγκάλου. Οι εγγραφέντες μαθητές ήσαν ηλικίας 11-13 χρόνων (γεννηθέντες 1926 - 1928).

Διαβάστε τη συνέχεια ...

Η έρευνα των εκπαιδευτικών Γιάννη Σπετσιώτη & Τζένης Ντεστάκου αφιέρωμα στην εκπαίδευση της Ερμιονιδας τον περτασμενο αιώνα - συνεχίζεται !! ...

...Πρόκειται για ένα πολύ κοπιαστικό έργο, που τους δίνει  μεγάλη χαρά και ικανοποίηση το αποτέλεσμα... - επιτρέψτε μας να γνωρίζουμε ...

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Η λειτουργία των 1^ου και 2^ου Δημοτικών Σχολείων Αρρένων Κρανιδίου κατά την πρώτη 15/ετία του 20^ου αιώνα (1900 - 1915)

Γιάννης Σπετσιώτης – Τζένη Ντεστάκου

Εισαγωγή

Η αρχή του 20^ου αιώνα βρίσκει το Κρανίδι να έχει δύο Δημοτικά Σχολεία για τα αγόρια ένα πλήρες (τετρατάξιο) και ένα κοινό (διτάξιο), ενώ η πόλη είχε τότε τρεις χιλιάδες τετρακοσίους εξήντα οκτώ (3.468) κατοίκους. Έτσι το σύνολο των μαθητών (άρρενες) και των δύο σχολείων ήταν το 10% και πλέον του πληθυσμού της πόλης.

Ø 1^ο (πλήρες) Δημοτικό Σχολείο Αρρένων

Οι δημοδιδάσκαλοι

·      Ιωάννης Στρίγκος, πρωτοβάθμιος δημοδιδάσκαλος με πρώτο διορισμό στο Κρανίδι στις 7 Σεπτεμβρίου 1886. Η απόλυσή του δημοσιεύτηκε στο Φ.Ε.Κ. 297/12 Δεκεμβρίου 1914.

·      Δ. Τσαμαδός, πρωτοβάθμιος με διορισμό από το Δημοτικό Συμβούλιο στις 20 Οκτωβρίου 1901, ενώ λίγο αργότερα απεβίωσε.

·      Γεώργιος Παπαπροκοπίου, πρωτοβάθμιος, με μετάθεση από το Δημοτικό Σχολείο Διδύμων «εις το εν Κρανιδίω πλήρες Δημοτικό Σχολείο Αρρένων προς το συμφέρον της εκπαιδεύσεως και τη συγκατεθέσει του αρμοδίου Δημοτικού Συμβουλίου». Φ.Ε.Κ.234/29 Ιουλίου (ή Σεπτεμβρίου) 1900/Πράξη Υπουργού 17272/29 Ιουλίου 1900.

Με τη συμπλήρωση δύο χρόνων από την τοποθέτησή του το Εποπτικό Συμβούλιο στη νθ’ (59) πράξη της 28^ης Σεπτεμβρίου 1902 εξετάζει την αναφορά του Διευθυντή του Σχολείου Κρανιδίου Ιωάννη Στρίγκου, ο οποίος περιέγραψε τη γενική εικόνα και συμπεριφορά του εριστικού και απρόσεχτου δημοδιδασκάλου Γεωργίου Παπαπροκοπίου. Έτσι ο ανωτέρω με την Υπουργική Πράξη 2179/4 Δεκεμβρίου 1902 που δημοσιεύτηκε στο Φ.Ε.Κ.299/5 Δεκεμβρίου 1902 απολύεται από το Δημοτικό Σχολείο Κρανιδίου καθώς «ανωμαλίας περί τα οικονομικά του ιδιωτικού του βίου και το γόητρον αυτού εν Κρανιδίω κατέρριψαν και εις διάστασιν αυτόν προς τους συναδέλφους του περιήγαγον και εις ασέβειαν προς τας προϊσταμένας του αρχάς ώθησαν».

·      Βασίλειος Σκλιας, δευτεροβάθμιος. Με την υπ’ αριθμ. λζ΄(37) πράξη της 6^ης Σεπτεμβρίου 1900 παρ.3 το Εποπτικό Συμβούλιο αποφάσισε τη μετάθεση του δημοδιδασκάλου από το πλήρες Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Κρανιδίου «εις το κοινό» Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Κρανιδίου. Η μετάθεση δημοσιεύτηκε στο Φ.Ε.Κ.227/22 Σεπτεμβρίου 1900 και η σχετική με αρ. 16563 Υπουργική απόφαση τού κοινοποιήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 1900.

·      Ανδρέας Αδαμόπουλος, πρωτοβάθμιος. Μετάθεση από το πλήρες Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Κρανιδίου στο κοινό Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Κρανιδίου (Φ.Ε.Κ.276/18 Νοεμβρίου 1900). Η νέα μετάθεση από το 2^ο (κοινό) Δημοτικό Σχολείο Αρρένων στο 1^ο (πλήρες) μετά από πρόταση του Επιθεωρητή, δημοσιεύτηκε στο Φ.Ε.Κ.140/23 Ιουνίου 1912 κα του κοινοποιήθηκε με την υπ’αριθμ.17264 Υπουργική απόφαση, που υπέγραφε ο αντιβασιλεύς Κωνσταντίνος.

·      Σ. Γεωργακόπουλος, δευτεροβάθμιος. Διορισμός από το Υπουργείο στις 17 Φεβρουαρίου 1898 με προϋπηρεσία 6 έτη, 7 μήνες, 11 ημέρες. Μέχρι το 1913 υπηρετεί το σχολείο.

·      Δ. Αντωνόπουλος, δευτεροβάθμιος. Διορισμός από το Δημοτικό Συμβούλιο στις 29 Ιανουαρίου 1903. Είχε τότε προϋπηρεσία 1 έτος, 6 μήνες, 3 ημέρες.

·      Ιωάννης Παπούλιας. Διορίστηκε από το Υπουργείο στις 27 Ιανουαρίου 1914 και παραιτήθηκε με την υπ’αριθμ.22284 Υπουργική Πράξη στις 11 Σεπτεμβρίου 1916.

·      Αθανάσιος Βήχος, τριτοβάθμιος. Διορίστηκε από τη Νομαρχία με την υπ’αριθμ.1990 πράξη του Νομάρχη στις 6 Φεβρουαρίου 1915 και η παραίτησή του δημοσιεύτηκε στο Φ.Ε.Κ 165/29 Αυγούστου 1917.

·      ; Γερασίμου, πρωτοβάθμια. Διορίστηκε από τη Νομαρχία με την υπ’ αριθμ. 19003 πράξη στις 30 Νοεμβρίου 1915 και η απόλυσή της δημοσιεύτηκε στο Φ.Ε.Κ. 247/5 Νοεμβρίου 1916. Η Γερασίμου, καθώς φαίνεται, ήταν η πρώτη γυναίκα εκπαιδευτικός που διορίστηκε στο 1^ο Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Κρανιδίου.

Ιωάννης Αντ. Στρίγκος

Τον ανωτέρω δημοδιδάσκαλο θα μπορούσαμε να τον χαρακτηρίσουμε ως το κεντρικό πρόσωπο της εκπαιδευτικής ζωής του Κρανιδίου εκείνων των χρόνων. Ήταν το πρώτο από τα εννέα παιδιά, πέντε αγόρια (Γιάννης, Γιώργος, Ανδρέας, Νίκος, Παναγιώτης και τέσσερα κορίτσια (οι δίδυμες Βενετσιάνα - Σταματίνα, Μαρίκα, Μαρία) του ιερέα και διδασκάλου Αντωνίου Ιωαν. Στρίγκου και της Αικατερίνης, το γένος Πουλή.

Γεννήθηκε στο Κρανίδι τη 10/ετία του 1860 και για δυόμιση χρόνια φοίτησε στην Ιατρική Σχολή. Η μητέρα, όμως, πάντα του έλεγε ότι τα χρόνια είναι πολλά και έπρεπε να δουλέψει, για να βοηθήσει την πολυμελή οικογένεια. Έτσι αναγκάστηκε να αφήσει την ιατρική και να γίνει δάσκαλος. Διορίστηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 1886 στο 1^ο Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Κρανιδίου, όπου υπηρετούσε ο πατέρας του. Το 1892 με την υπ’ αριθμ. 23556/20 Οκτωβρίου 1892 Υπουργική Πράξη του ανατέθηκε η διεύθυνση του Σχολείου. Απολύθηκε μετά από 28 χρόνια υπηρεσίας κατόπιν εισήγησης του Εποπτικού Συμβουλίου (Πρακτικό 5^ο/18 Οκτωβρίου 1914, Πράξη 3), επειδή ασθένησε σοβαρά και έπαιρνε συχνές άδειες. Τη σχετική γνωμάτευση «ότι πάσχει εκ χρονίας βρογχίτιδος και λαρυγγίτιδος… με σωματική εξάντλησιν» υπογράφουν οι γιατροί Κρανιδίου Π. Δέδες και Δ. Τσαμαδός. Έτσι απολύθηκε από την υπηρεσία και η απόλυσή του δημοσιεύτηκε στο Φ.Ε.Κ.297/12 Δεκεμβρίου 1914. Παλαιοί Κρανιδιώτες ομολογούν πως ο εκπαιδευτικός αυτός «ανέστησε» και διαπαιδαγώγησε γενεές ολόκληρες παιδιών του Κρανιδίου. Για τον λόγο αυτό όλη η πόλη γνώριζε «τον Γιάννη το δάσκαλο» και ιδιαίτερα τον σέβονταν και τον αγαπούσαν, αλλά και ο ίδιος με κάθε τρόπο και μέσο που διέθετε εκδήλωνε την αγάπη και το ενδιαφέρον προς τους συμπολίτες του. Τη γυναίκα του τη φώναζαν «δασκαλίνα» και ήταν φίλη της γιαγιάς του παπα - Γκίκα. Είχαν ένα γιο τον Αντώνη που απεβίωσε το 1979. Το σπίτι τους ήταν εκεί που σήμερα βρίσκεται η Εθνική Τράπεζα. Και μία τελευταία λεπτομέρεια: Ο Γιάννης Στρίγκος ήταν πρώτος ξάδελφος της μητέρας του δασκάλου Μιχαήλ Παπαβασιλείου.

Οι μαθητές (ενδεικτικά):

Ø Σχολικό έτος: 1904-1905

Γιάννης Σπετσιώτης – Τζένη Ντεστάκου - η άλλη ματιά και η σκέψη τους, στα αρχεία του ΓΑΚ και σε άλλες ιστορικές πηγές βρίσκονται...

 Η λειτουργία του Δημοτικού Σχολείου Αρρένων Διδύμων 

την πρώτη 10/ετία του 20^ου αιώνα (1900-1909)

Γιάννης Σπετσιώτης – Τζένη Ντεστάκου

Η ανατολή του 20ου αιώνα βρίσκει τα Δίδυμα να έχουν

δύο Δημοτικά Σχολεία,  ένα για τα αγόρια κι ένα για τα κορίτσια. 

Στεγάζονταν σε δύο διδακτήρια «τύπου Συγγρού», 

των Αρρένων ως 2/τάξιο (1900) και των Θηλέων ως μονοτάξιο (1901).

Διδάσκαλοι

·      Γεώργιος Παπαπροκοπίου: Πρωτοβάθμιος διδάσκαλος. Μετατέθηκε «προς το συμφέρον της εκπαιδεύσεως και τη συγκαταθέσει του αρμοδίου Δημοτικού Συμβουλίου» με την υπ’ αριθμ. 17272/29 Σεπτεμβρίου 1900 που δημοσιεύτηκε στο Φ.Ε.Κ.234/29 Σεπτεμβρίου 1900 στο Α΄ πλήρες Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Κρανιδίου. Ο Γεώργιος Παπαπροκοπίου ήταν εκπαιδευτικός ιδιόρρυθμος εξαιρετικά εριστικός και τακτικά απασχολούσε την υπηρεσία με την συμπεριφορά του. Για τον λόγο αυτό ήταν συχνές οι απολύσεις και οι δυσμενείς μετακινήσεις του.

·      Γεώργιος Τζινιέρης: Φαίνεται πως διορίστηκε στο σχολείο το 1901 μετά τον Γεώργιο Παπαπροκοπίου. Ο Γεώργιος Τζινιέρης απολύθηκε από το Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Διδύμων τον μεθεπόμενο χρόνο, 1903 , σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. Ξγ΄(63)/10 Σεπτεμβρίου 1903 πράξη του Εποπτικού Συμβουλίου.

·      Δημήτριος Παπαδήμας: Διδάσκαλος «Γ΄ τάξεως». Τοποθετήθηκε με την υπ’ αριθμ. 15546/31 Αυγούστου 1894 πράξη του Υπουργείου που δημοσιεύτηκε στο Φ.Ε.Κ. 195/31 Αυγούστου 1894 και κοινοποιήθηκε στον ενδιαφερόμενο στις 3 Σεπτεμβρίου 1894. Αφού διορίστηκε στο σχολείο της Κουνουπίτσας Μεθάνων ζήτησε μετάθεση «δι’ άλλο σχολείον» για λόγους υγείας. Μετατέθηκε στο Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Διδύμων και παρέμεινε μέχρι τις 15 Ιουνίου 1908, οπότε, σύμφωνα πάντα με το σχετικό έγγραφο, απεβίωσε. Από τις έρευνές μας διαπιστώσαμε ότι ο Δημ. Παπαδήμας το σχολικό έτος 1888-1889 απολύθηκε με βαθμό «λίαν καλώς» 8 από την Γ΄ τάξη του Ελληνικού Σχολείου Ναυπλίου. Ήταν τότε 14 χρόνων, επάγγελμα πατέρα κτηματίας, με Σχολάρχη τον Βαρθολομαίο Παναγιωτόπουλο, ο οποίος υπογράφει και το απολυτήριό του. Τέλος, σύμφωνα με πληροφορία που μας έδωσε ο αγαπητός φίλος Θανάσης Τσατσαρός, διδάσκαλος, ο Δημήτριος Παπαδήμας ήταν αδελφός της γιαγιάς του, Όλγας Χατζίκου.

Για τους ανωτέρω διδασκάλους το Εποπτικό Συμβούλιο με την υπ’ αριθμ. Νη΄(58^η)/30 Ιουνίου 1902 αποφαίνεται ότι: Η εργασία των δύο διδασκάλων των Διδύμων, σύμφωνα με την αναφορά του επιθεωρητή Ιωάννη Μεγαρέα, του μεν Δημητρίου Παπαδήμα, δεν ήταν καλή και «ιδίως εν τη αναγνώσει της Α΄ τάξεως». Οι μαθητές με μεγάλη δυσκολία μπορούν να ενώσουν σε συλλαβάς τα γράμματα ακόμη και στις ανώτερες τάξεις. Αλλά ούτε και του άλλου διδασκάλου, Γεωργίου Τζινιέρη, η εργασία που παρουσίασε κρίνεται ικανοποιητική. «Δια τούτο μόνον απόλυσις του ταιριάζει». Τελικά ο Γεώργιος Τζινιέρης απολύθηκε, ενώ ο Δημήτριος Παπαδήμας συνέχισε να εργάζεται και τα επόμενα χρόνια με ιδιαίτερη μάλιστα επιτυχία.

·      Χρήστος Δήμας: Πρωτοβάθμιος διδάσκαλος. Τοποθετήθηκε με πρώτο διορισμό στο Σχολείο από το Εποπτικό Συμβούλιο στις 19 Σεπτεμβρίου 1903. Απολύθηκε με την υπ’ αριθμ. 2039/30 Ιανουαρίου 1907 Υπουργική πράξη, που δημοσιεύτηκε στο Φ.Ε.Κ.25/8 Φεβρουαρίου 1907 που του κοινοποιήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 1907. Η απόλυση έγινε με εισήγηση του Εποπτικού Συμβουλίου με την υπ’ αριθμ. Πθ΄(89)/15 Ιανουαρίου 1907 πράξη του, «διότι κατετάχθην εν τω Στρατώ».

·      Γεώργιος Πέτρου: Δευτεροβάθμιος διδάσκαλος. Τοποθετήθηκε «εις το εν Διδύμοις πλήρες Δημοτικόν Σχολείον αρρένων επί βαθμώ και μισθώ καθορισθησομένου υπό του Εποπτικού Συμβουλίου». Η τοποθέτηση έγινε με την υπ’ αριθμ. 7577/23 Δεκεμβρίου 1906 πράξη του Νομάρχη Αργολίδας που δημοσιεύτηκε στο Φ.Ε.Κ.17/2 Ιανουαρίου 1907 και του κοινοποιήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 1907. Είχε τότε προϋπηρεσία 5 έτη, 11 μήνες, 11 ημέρες.

·      Δημήτριος Πετράκης: Τριτοβάθμιος διδάσκαλος. Τοποθετήθηκε στο σχολείο με πρώτο διορισμό στις 19 Φεβρουαρίου 1908 και εισήγηση του Δημοτικού Συμβουλίου.

Οι μαθητές (ενδεικτικά):

Η λειτουργία του Δημοτικού Σχολείου Αρρένων Διδύμων την εικοσαετία 1859-1879

Γιάννης Σπετσιώτης – Τζένη Ντεστάκου

Εισαγωγικά

Όπως είναι γνωστό με το Β.Δ. της 24^ης -12-1841 έγινε συγχώνευση των Δήμων Ερμιόνης και Διδύμου σε έναν Δήμο με την ονομασία «Δήμος Ερμιόνης». Έτσι το Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Διδύμου, για μια 15/ετία, ήταν το 2^ο Δημοτικό Σχολείο του Δήμου Ερμιόνης. Με νέο Β.Δ. στις 20 Αυγούστου 1866 «Περί διαιρέσεως του Δήμου Ερμιόνης…», που δημοσιεύτηκε στο Φ.Ε.Κ. 60/29-8-1866, ο ενιαίος Δήμος διασπάστηκε εκ νέου σε δυο Δήμους ήτοι Ερμιόνης και Διδύμων.

Στοιχεία της λειτουργίας του Σχολείου

Το σχολικό έτος 1859-1860, σύμφωνα με τον τριμηνιαίο έλεγχο (1860) της 1^ης τριμηνίας, το Σχολείο Διδύμων είχε τον Ιανουάριο πενήντα πέντε (55) μαθητές, τον Φεβρουάριο πενήντα πέντε (55) και τον Μάρτιο πενήντα πέντε (55). Λειτούργησε σε κλάσεις, ενώ υπήρχε και συνδιδακτικό τμήμα, όπου φοιτούσαν δέκα (10) μαθητές. Οι μαθητές του σχολείου «φιλοτιμούνται εις την μάθησιν» είναι «εύτακτοι και ευπηθείς» και διδάσκονται Γραφή, Ανάγνωση, Αριθμητική και Χριστιανική διδασκαλία.

Δημοδιδάσκαλος του Σχολείου ήταν ο Κωνσταντίνος Πιπινόπουλος, Γ΄ τάξεως, απόφοιτος του Β΄ Διδασκαλείου Αθηνών και ο μισθός του ανερχόταν στις εξήντα (60) δραχμές μηνιαίως. Το διδακτήριο, ενώ βρισκόταν σε καλή γενικά κατάσταση, παρουσίαζε και πολλές ελλείψεις. Σύμφωνα με την έκθεση της επιθεωρητικής επιτροπής, που την υπογράφει ο πάρεδρος Α. Αντωνόπουλος και τα μέλη της παπα-Δημήτριος Μπάρδης και Αναγνώστης Αντ. Αντωνόπουλος, δεν υπάρχει το γραφείο της έδρας του διδασκάλου, λείπουν οι σανιδοπίνακες και τα παράθυρα χρειάζονται επισκευή. Ο αριθμός των μαθητών κάθε χρόνο αυξάνεται, ενώ ο διδάσκαλος εκτελεί με ευσυνειδησία τα καθήκοντά του. Για τους ανωτέρω λόγους η επιθεωρητική επιτροπή παρακαλεί τον Δήμαρχο Ερμιόνης Ιωάννη Γ. Οικονόμου, να φροντίσει για την ευπρέπεια του περιβάλλοντα χώρου του Σχολείου.

Το επόμενο σχολικό έτος 1860-1861, το Σχολείο είχε κατά τι λιγότερους μαθητές. Έτσι, σύμφωνα με τον τριμηνιαίο έλεγχο της 2^ης τριμηνίας (1861), τον Απρίλιο ενεγράφησαν πενήντα (50) μαθητές, τον Μάιο πενήντα (50) και τον Ιούνιο σαράντα (40). Δημοδιδάσκαλος του Σχολείου παρέμεινε ο ίδιος, με μηνιαίο μισθό ογδόντα (80) δραχμές, ενώ τα υπόλοιπα στοιχεία της λειτουργίας του Σχολείου παρέμειναν αμετάβλητα. Το τριμηνιαίο δελτίο έχει ημερομηνία 1 Ιουλίου 1861.

Κατά το σχολικό έτος 1861-1862 το Σχολείο λειτούργησε κανονικά σύμφωνα με την έκθεση της επιθεωρητικής επιτροπής, οι ελλείψεις, ωστόσο, παραμένουν. Οι εγγραφέντες μαθητές για την 3^η τριμηνία (1862), σύμφωνα με τον τριμηνιαίο έλεγχο, είναι για τον Ιούλιο σαράντα (40), τον Αύγουστο σαράντα (40) και τον Σεπτέμβριο σαράντα (40). Δημοδιδάσκαλος και πάλι ο Κωνσταντίνος Πιπινόπουλος.

Το σχολικό έτος 1864-1865 ο αριθμός των μαθητών αυξήθηκε κατά δέκα (10) και ανέρχονταν κατά τη 2^η τριμηνία (1865) σε πενήντα πέντε (55) τον Απρίλιο, πενήντα πέντε (55) τον Μάιο και πενήντα οκτώ (58) τον Ιούνιο.

Η σχολική χρονιά 1865-1866 είναι η τελευταία που το Σχολείο υπαγόταν στον Δήμο Ερμιόνης και είχε τότε σαράντα πέντε (45) μαθητές (τριάντα πέντε -35- αγόρια και δέκα -10- κορίτσια). Δημοδιδάσκαλος ήταν ο Δημήτριος Παπασωτηρίου, Γ’ τάξεως, απόφοιτος του Β΄ Διδασκαλείου Αθηνών. Για το σχολικό έτος 1868-1869 στον τριμηνιαίο έλεγχο της 2^ης τριμηνίας (Απρίλιος - Ιούνιος) με ημερομηνία υποβολής την 17^η Ιουλίου 1869, δεν αναγράφεται ο αριθμός των μαθητών, ενώ δημοδιδάσκαλος παραμένει ο Δημήτριος Παπασωτηρίου.

Στην 4^η τριμηνία (1870) του σχολικού έτους 1870-1871 ενεγράφησαν τον Οκτώβριο οκτώ (8) μαθητές, τον Νοέμβριο δέκα (10) και τον Δεκέμβριο δέκα τρεις (13) σύμφωνα με τον τριμηνιαίο έλεγχο. Δημοδιδάσκαλος είναι ο Δημήτριος Παπασωτηρίου και ο μηνιαίος μισθός του εξήντα (60) δραχμές. Το διδακτήριο και το υλικό του Σχολείου βρίσκονται σε μέτρια κατάσταση. Φανερά μειωμένος είναι ο αριθμός των εγγραφών με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς (Δ΄ τριμηνία), για άγνωστους λόγους.

Ως σημαντικό γεγονός για το σχολικό έτος 1875-1876 καταγράφεται η συνεδρίαση της 16^ης Φεβρουαρίου 1876 του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Διδύμων για την ίδρυση Δημοτικού Σχολείου Θηλέων, έναν μήνα μετά το σχετικό έγγραφο της 16^ης Ιανουαρίου 1876 του Υπουργού Γεωργίου Ιωαν. Μίληση. Ωστόσο πληροφορίες για τη λειτουργία του Σχολείου τα επόμενα πέντε χρόνια δεν εντοπίσαμε.

Το σχολικό έτος 1876-1877 ενεγράφησαν στο Σχολείο εξήντα επτά (67) μαθητές, φοίτησαν εξήντα (60), εξετάσθηκαν πενήντα δύο (52), απολύθηκαν δύο (2) και αρίστευσαν δέκα τρεις (13), σύμφωνα με τον «Γενικό Έλεγχο» του Σχολείου που κλείνει με ημερομηνία 21 Αυγούστου 1877 και τον υπογράφει ο δημοδιδάσκαλος Δημήτριος Παπασωτηρίου. Την εξεταστική επιτροπή αποτελούσαν ο ιερέας Ιωάννης Παπαδημητρίου και ο Κωνσταντίνος Πιπινόπουλος.

Το μεθεπόμενο σχολικό έτος 1878-1879 φοίτησαν πενήντα οκτώ (58) μαθητές, εξετάσθηκαν πενήντα (50), απολύθηκαν δύο (2) και αρίστευσαν οκτώ (8), σύμφωνα με τον «Γενικό Έλεγχο» του Σχολείου που κλείνει με ημερομηνία 29 Ιουλίου 1879 και υπογράφεται από τον δημοδιδάσκαλο Δημήτριο Παπασωτηρίου. Στην εξεταστική επιτροπή συμμετείχε ο ιερέας Αντώνης Ιωάν. Αντωνόπουλος.

Γενικές παρατηρήσεις

Ø Ο αριθμός των μαθητών που φοιτούσαν στο Σχολείο ήταν κατώτερος του στόχου του 10% που είχε θέσει το Υπουργείο επί του συνολικού πληθυσμού. Τότε ο πληθυσμός του Διδύμου αριθμούσε τους εννιακοσίους (900) κατοίκους.

Ø Τα κορίτσια που φοιτούσαν στο Σχολείο ήταν περίπου το ¼ των αγοριών, όπως άλλωστε συνέβαινε σχεδόν σε ολόκληρη την Ελλάδα.

Ø Το Σχολείο στεγαζόταν στο «παραχωρηθέν εθνικόν οσπίτιον κείμενον εν τω χωρίω» από τον Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια.

Κωνσταντίνος Πιπινόπουλος

Ο Κωνσταντίνος Πιπινόπουλος με καταγωγή από τη Χαλκίδα διορίστηκε το 1837 στο Δίδυμο, όπου και παντρεύτηκε. Η κόρη του, Σταματίνα, παντρεύτηκε κάποιον Δραπανιώτη. Ο γιος τους, Δημήτριος, υιοθετήθηκε από τον παππού του -από μητέρα- και έφερε το επίθετό του (Πιπινόπουλος). Σπούδασε Νομικά και δικηγορούσε στη Λάρισα. Η κόρη του, Μαρίκα, παντρεύτηκε τον Γεώργιο Σωτηρίου, καθηγητή Θεολογίας και Ακαδημαϊκό, από τις Σπέτσες.  

Δημήτριος Παπασωτηρίου

Ο Δημήτριος Παπασωτηρίου καταγόμενος από την Τροιζήνα, διορίστηκε στα Δίδυμα, παντρεύτηκε την κόρη του Γεωργίου Αντωνόπουλου και παρέμεινε στα Δίδυμα, όπου δίδαξε για πολλά χρόνια. Ο τιμώμενος δημοδιδάσκαλος είναι προπάππος του Διδυμιώτη διδασκάλου Δημητρίου Σερέτη.

ΣΗΜ.

1.   Περισσότερα στοιχεία για τη λειτουργία του Σχολείου για το έτος 1865-1866 δημοσιεύονται στο υπό έκδοση βιβλίο μας «Τα Δημοτικά Σχολεία του Δήμου Ερμιόνης, 1863-1899».

2.   Τις πληροφορίες για τους δύο δημοδιδασκάλους έδωσε ο πολυμαθέστατος, αγαπητός φίλος και εκλεκτός Νομικός-Δικηγόρος Κύριος Δημήτριος Αντωνόπουλος. Φαίνεται πως την 20/ετία αυτή (1859-1879) δύο μόνο δημοδιδάσκαλοι δίδαξαν στο Σχολείο: Ο Κωνσταντίνος Πιπινόπουλος (1859-1864) και ο Δημήτριος Παπασωτηρίου (1865-1879).

Η λειτουργία του Δημοτικού Σχολείου Αρρένων «Διδύμου» την εικοσαετία 1838 -1858

Γιάννης Σπετσιώτης – Τζένη Ντεστάκου

Με το υπ. αρ.11737/16 Απριλίου 1837 έγγραφο τού «επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Γραμματέα» διορίζεται, ως δημοδιδάσκαλος, στο Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Διδύμου ο Κωνσταντίνος Πιπινόπουλος από τη Χαλκίδα.

Δύο, σχεδόν, χρόνια αργότερα ο Υποδιοικητής Σπετσών και Ερμιονίδος στέλνει την υπ’ αριθμ. 37/8 Φεβρουαρίου 1839 αναφορά του προς τη Γραμματεία «Περί διαγωγής του δημοδιδασκάλου του Διδύμου». Ο Γραμματέας (Υπουργός), Γεώργιος Γλαράκης, επιστρέφει την αναφορά του στον Διοικητή Αργολίδας με την εντολή να λάβει σαφείς και ακριβείς πληροφορίες για τη διαγωγή του δημοδιδασκάλου και να αναφέρει σχετικά. Στις 26 Αυγούστου 1839 ο Διοικητής Αργολίδας ενημερώνει για τις ενέργειές του λέγοντας ότι η αναφορά του Υποδιοικητή Σπετσών «Περί καλής διαγωγής του δημοδιδασκάλου» δημιουργεί ορισμένες αμφιβολίες και την υπόνοια ότι ο Υποδιοικητής έχει επηρεασθεί από την αναφορά του Ειρηνοδίκη.

Γεγονός είναι ότι τα κομματικά πάθη τροφοδότησαν και μεγένθυναν τις όποιες κατηγορίες. Έβλαψαν, όμως, και την τοπική κοινωνία με αποτέλεσμα από τους εβδομήντα (70) μαθητές που φοιτούσαν στο Σχολείο, να παραμείνουν είκοσι (20) και στις εξετάσεις να εμφανιστούν μόνο τέσσερις (4) μαθητές. Μετά από έντονες διαμαρτυρίες και αλλεπάλληλες αναφορές του Υποδιοικητή Σπετσών, του Δημάρχου Ερμιόνης και των κατοίκων του Διδύμου ο Γραμματέας μετέθεσε τον δημοδιδάσκαλο Κωνσταντίνο Πιπινόπουλο στη Δρυόπη Τροιζηνίας, ενώ με το από 20 Απριλίου 1843 έγγραφό του ενημέρωνε για τη μετάθεση του ανωτέρω δημοδιδασκάλου τον Υποδιοικητή Σπετσών και Ερμιονίδας.

Με το πέρας των ως άνω γεγονότων στο Σχολείο διορίστηκε, ως δημοδιδάσκαλος, ο Κωνσταντίνος Δημητριάδης από τις Μυκήνες. Ωστόσο ο διορισμός του στο Δίδυμο κατόπιν των όσων είχαν συμβεί, δεν ήταν γι’ αυτόν ιδιαίτερα ευχάριστος. Μετά από έναν χρόνο παραμονής του στο χωριό, στις 16 Νοεμβρίου 1844, αιτήθηκε από τον Γραμματέα μετάθεση στην ιδιαίτερή του πατρίδα. Πιστεύουμε πως η αίτηση μετάθεσης του Κωνσταντίνου Δημητριάδη δεν ικανοποιήθηκε άμεσα και ότι παρέμεινε στο Δίδυμο για μια τετραετία, περίπου, μέχρι το 1848. Τότε πήρε μετάθεση για την Ελευσίνα (1848) και κατόπιν για την πατρίδα του, τις Μυκήνες, όπου παρέμεινε μόνο 6 μήνες, γιατί με το υπ’ αριθμ.13187/28 Δεκεμβρίου 1849 έγγραφο του Γραμματέα μετατέθηκε στην Πυργέλα Αργολίδας (1849). Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Πυργέλα ζήτησε, με αναφορά του, άδεια σύστασης ιδιωτικού σχολείου στο Άργος, η οποία και του χορηγήθηκε. Στη συνέχεια υπηρέτησε στον Αχλαδόκαμπο (1851) και την Επίδαυρο (1852). Ως εκ τούτου το Σχολείο του Διδύμου παρέμεινε τουλάχιστον για 2 ή 3 χρόνια κλειστό. Αυτό αποτυπώνεται και στον στατιστικό πίνακα «των κατά το 1849 Δημοτικών Σχολείων του Κράτους» που υποβλήθηκε στον Υπουργό το 1850, όπου Δημοτικό Σχολείο Διδύμου δεν εμφανίζεται.

Με την υπ’ αρ. 4324/15 Ιουνίου 1849 αναφορά του προς το Υπουργείο «επί των Εκκλησιαστικών και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως» ο Νομάρχης Αργολίδας ζητεί τον διορισμό δημοδιδασκάλου στο Σχολείο του Διδύμου. Είχε προηγηθεί και η αναφορά των κατοίκων του χωριού προς τον Έπαρχο Σπετσών και Ερμιονίδος, όπου σημειώνεται ότι με την έλλειψη δημοδιδασκάλου βλάπτεται ανεπανόρθωτα η νεολαία του χωριού, ενώ το διδακτήριο το οποίο είχε παραχωρηθεί από τον Κυβερνήτη για την πολυετή στέγαση του Σχολείου, βρίσκεται σε άθλια κατάσταση. Επίσης στην αναφορά του προς το Υπουργείο ο Νομάρχης Αργολίδας σημείωνε ότι, σύμφωνα με τα όσα ο Έπαρχος αναφέρει σε αυτόν, οι κάτοικοι του Διδύμου είχαν φροντίσει να προμηθευτούν και τα απαραίτητα βιβλία για τις ανάγκες του Σχολείου. Στο Σχολείο, όμως, καθώς φαίνεται, δημοδιδάσκαλος δεν διορίστηκε.

Με την υπ’ αριθμ. 2751/10 Μαΐου 1850 αναφορά του προς το Υπουργείο ο Νομάρχης Αργολίδας αναφέρει ότι ζήτησε από τον Δήμαρχο Ερμιόνης Ιωάννη Γ. Οικονόμου τον διορισμό του δημοδιδασκάλου Κωνσταντίνου Πιπινόπουλου, προσώπου αποδεκτού από τους κατοίκους του Διδύμου. Προσκάλεσε, μάλιστα, τον Δήμαρχο να πληρώσει τον δημοδιδάσκαλο από το Δημοτικό Ταμείο, αλλά αυτός αρνήθηκε κατηγορώντας τον δημοδιδάσκαλο ως «ραδιούργο». Αλλά και η απόφαση της εφορευτικής επιτροπής «ουδόλως διαφέρει εκείνης του Δημάρχου», αφού ήταν «υποκινούμενη» από εκείνον.

Ακολούθησαν δύο ακόμα αναφορές του Νομάρχη Αργολίδας, η υπ’ αριθμ. 3210/17 Μαΐου 1850 και η υπ’ αριθμ. 4376/22 Ιουνίου 1850 προς το Υπουργείο των Εκκλησιαστικών και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως για το ίδιο θέμα, αλλά λύση, σύμφωνα με τα έγγραφα που μελετήσαμε, δεν δόθηκε.

Με την εκλογή νέας Δημοτικής Αρχής και επί Δημαρχίας Δημητρίου Νικολάου ο Κωνσταντίνος Πιπινόπουλος επανήλθε στη θέση του, καθώς οι αντιστάσεις είχαν πλέον καμφθεί. Υπογράφει, ως δημοδιδάσκαλος Διδύμου, δυο αναφορές (την από 1 Οκτωβρίου 1850 και την από 19 Δεκεμβρίου 1851), αιτούμενος απλήρωτους μισθούς παρελθόντων μηνών. Στο Σχολείο του Διδύμου φαίνεται να παραμένει καθ’ όλη τη διάρκεια της 10/ετίας του 1950.

Να σημειώσουμε ότι με το υπ’ αριθμ. 651/21 Ιουνίου 1851 έγγραφό του ο Γενικός Επιθεωρητής των Δημοτικών Σχολείων Πελοποννήσου Ιωάννης Κοκκώνης ζήτησε τον αριθμό, το είδος και το κόστος των βιβλίων της βιβλιοθήκης του Σχολείου του Διδύμου. Υποβλήθηκε η παρακάτω ανυπόγραφη κατάσταση με το συνολικό κόστος των βιβλίων να ανέρχεται στις 46,60 δραχμές. Για την ιστορία αναφέρουμε ότι τα βιβλία αυτά ήσαν τα εξής:

1	Σώμα πινάκων ανάγνωσης	δωρεάν
15	Ευαγγέλια
1	Σώμα πινάκων αριθμητικής	6 δραχμές
20	Ιεραί Ιστορίαι	2 δραχμές
20	Κατηχήσεις	2 δραχμές
15	Ελληνικαί Ιστορίαι	3,75 δραχμές
15	Γεωγραφίαι	9 δραχμές
15	Γραμματικαί Λεοντίου	13,50 δραχμές
15	Καλλιγραφίαι	2,25 δραχμές
1	Σώμα πινάκων Ιχνογραφίας	3,50 δραχμές
2	Αββάκια μεσαίου μεγέθους	0,70 δραχμές

Τέλος ο Γενικός Επιθεωρητής ζήτησε από τον Έπαρχο Σπετσών να διατάξει «τα δέοντα προς ασφαλή αποστολή των εισηγμένων βιβλίων» απαντώντας στο υπ’ αρ. 151/3 Μαΐου 1851 έγγραφό του.  

Πηγή

Γ.Α.Κ. /Υ.Ε.Δ.Ε. Α΄ - Υ.Ε.Δ.Ε. Β΄