Διήγημα του Γιώργου Ν. Μουσταΐρα επίκαιρο για την εποχή…

Μας το απέστειλε με e-mail  όπως και άλλα διηγήματα …

 

Ο γνωστός στην Ερμιονιδα Γ.Ν.Μ. ως εκδότης εφημερίδας και περιοδικού, έχει ασχοληθεί κατά καιρούς με το λαϊκό τραγούδι, αλλά τώρα στο γέρμα του και ως συγγραφέας, θεωρούμε, πως βρίσκεται στο σωστό δρόμο!

ΥΓ. Με αφορμή το πιο κάτω διήγημά του θυμόμαστε και μια ιστοριούλα... με ένα πρώην δήμαρχο που του είχε δώσει αντί για χρήματα  για τη δημοσιογραφική του αμοιβή (υπόλοιπο) - ως εκδότης και δημοσιογράφος της εφημερίδας «ΠΑΡΑΤΗΤΗΤΗΣ»- δύο δοχεία λάδι!!

Ο Γιώργος Μ -  σύμφωνα με πληροφορίες μας – έμαθε στη συνέχεια πως το λαδί είχε βγεί από ελιές «κορονέϊκες» και όχι από «μανάκι» που θεωρείται καλύτερης ποιότητας και ήταν δυσαρεστημένος …

ΣΤΑΜ. ΔΑΜ.     

==========================================================================================================================================================

Την... εσχάτη των ποινών!!!

Δύσκολη η ζωή στην ύπαιθρο και ακόμη πιο δύσκολη την δεκαετία του ’50, καθώς η χώρα και οι ανθρώποι προσπαθούσαν να ορθοποδήσουν μετά από την τραυματική δεκαετία του ’40. Στο Μέρμπακα ο μπάρμπα Γιάννης ο «Γάτος» με ένα κοπάδι γαλιά προσπαθούσε να τη «βγάλει».

Κάποια φορά, καθώς δυσκολευόταν να τα ταΐσει, απευθύνθηκε στον Παναγιωταρά Μερμίγκη τον «Νταλετσουράπη», που είχε ένα χωράφι με ελιές:

«Να βάλω το κοπάδι μου να βοσκήσει στο χωράφι σου, να φάει το χαμολιό (τις πεσμένες ελιές); Εσένα δεν πρόκειται να σου λείψουν».

Πονόψυχος ο Παναγιωταράς, χωρίς δεύτερη, τον άφησε:

«Και δεν το βάζεις;».

Έβαλε τα γαλιά στο χωράφι, φάγανε τη μια ημέρα, φάγανε και την επόμενη αλλά το χαμολιό κάποια στιγμή τελείωσε. Πήρε κι αυτός ένα ραβδί και άρχισε να ραβδίζει τα δέντρα να πέσουν κάτω και άλλες ελιές, να συνεχίσουν να τρώνε τα ζωντανά.

Έλα, όμως, που καθώς ράβδιζε, πέρναγε από ‘κει ο δραγάτης του χωριού και τον τσίμπησε. Όπως ήταν φυσικό τού άσκησε αυτεπάγγελτη δίωξη για φθορά ξένης περιουσίας.

Το δικαστήριο συγκλήθηκε σε κάποιο καφενείο του χωριού. Εκείνη τη μέρα στο καφενείο είχε γίνει το αδιαχώρητο από τους χωριανούς που έσπευσαν να παρακολουθήσουν την δίκη. Για γραμματέας ορίστηκε, όπως συνηθιζόταν τότε, ένας συγχωριανός, ο μπάρμπα Ηλίας ο «Τζον», που εθεωρείτο μορφωμένος, καθώς είχε βγάλει και το Σχολαρχείο.

Ακολούθησε η ακροαματική διαδικασία, όπου, μετά και την μαρτυρία τού δραγάτη, που τον είχε συλλάβει επ’ αυτοφώρω να ραβδίζει τις ελιές, ο μπάρμπα Γιάννης ο «Γάτος» κρίθηκε ένοχος και ο δικαστής προβληματιζόταν τι ποινή να τού επιβάλει.

Πάνω στον προβληματισμό του πετάχτηκε ο γραμματέας και πρότεινε:

«Την εσχάτη των ποινών!».

Ο «Γάτος» εξανέστη:

«Τι εσχάτη και ξεσχάτη, δεν υπάρχει φράγκο!».

Ο δικαστής βρέθηκε μπροστά σε αδιέξοδο. Το σκέφτηκε, το ξανασκέφτηκε και τελικά κατέληξε:

«Καταδικάζεσαι να αποζημιώσεις τον Παναγιωταρά για την ζημιά που τού έκανες με τρία ζευγάρια γαλιά! Αυτή είναι η ποινή που ορίζει το δικαστήριο και κουβέντα δεν θέλω».

Ο μπάρμπα Γιάννης δεν μπορούσε να κάνει και αλλιώς και υποτάχτηκε στη μοίρα του.

Έπρεπε, όμως, να πληρωθούν και τα δικαστικά έξοδα και αφού, όπως ακούστηκε, δεν υπήρχε φράγκο, ο δικαστής έδωσε τη λύση:

«Και για τα δικαστικά έξοδα αποφασίζω να δοθούν στην σύνθεση τού δικαστηρίου – τρία άτομα δηλαδή – από τρία ακόμα ζευγάρια γαλιά!».

Και έτσι απεδόθη δικαιοσύνη.

Γιώργος Ν. Μουσταΐρας

Διηγήματα του Γ.Ν.Μ. -> … έβλεπαν άγγελους και αγγελάκια …

 e-mail στο blog ...

Σεισμός μέσα στη… θάλασσα

Ήταν κάπου στα μέσα της δεκαετίας του ’80. Η παρέα, εκείνο το βράδυ, αποτελούμενη από καμιά δεκαριά παραγωγούς εσπεριδοειδών και επαγγελματίες, νοικοκυραίους του κάμπου γενικώς, το διασκέδαζε σε κέντρο της παραλιακής λεωφόρου Ναυπλίου – Νέας Κίου.

Αφού άκουσαν τα σχετικά λαϊκά άσματα του τύπου «Κάν’ τονε Σταύρο κάν’ τονε, βάλ’ του φωτιά και κάφ’ τονε» με ζεϊμπεκιές στην πίστα και άφθονη κατανάλωση οινοπευματωδών ποτών και τσιγάρων γεμιστών, απ’ αυτά που τα λένε «Αμερικάνικα», με συνοδεία τρυφερών υπάρξεων, ήρθε η ώρα να κλείσει το μαγαζί. Αυτοί, όμως, αχόρταγοι όντες, ένιωσαν πως θα ήταν αμαρτία να τελειώσει τόσο… νωρίς η βραδιά. Έτσι, όταν ο «σκαφάτος» της παρέας έριξε την ιδέα: «Να σας κάνω, ρε μάγκες, μια τσάρκα με το κότερο, να πάρουμε τον αέρα μας και να το… φουντώσουμε αρόδου;» συμφώνησαν ομοθυμαδόν.

Πήραν το λοιπόν τ’ αμάξια τους και βουρ για το λιμάνι του Ναυπλίου. Μπήκαν, υποβασταζόμενοι αλλήλοις, στο κότερο, ο καπετάνιος έλυσε τους κάβους, βάζοντας μπρος τη μηχανή και ξανοίχτηκαν σιγά – σιγά στη θάλασσα, ανοιχτά από τον βράχο της Ακροναυπλίας με κατεύθυνση προς την Καραθώνα. Μόλις φθάσανε κάτω από το ξωκλήσι του Άγιο Νικόλα του Κρασόκτιστου σταμάτησε η μηχανή και μπήκανε σε λειτουργία οι… ναργιλέδες. Ειδικοί άπαντες περί το αντικείμενο, τους φόρτωσαν πράμα καλό, καϊνάρι, και τους φούντωσαν. Αραχτή η παρέα, τ’ ανάσκελα, απολάμβανε σε στιγμές απόλυτης γαλήνης το θέαμα του έναστρου ουρανού, ψάχνοντας να εντοπίσουν τους αστερισμούς. «Σκέτη μεταμεσονύκτια λιτανεία, αδερφέ μου!» μού περιέγραφε τη σκηνή ένας από τους συμμετέχοντες.

Έλα, όμως, που η θάλασσα, ενώ μέχρι εκείνη την ώρα ήτανε λάδι, λόγω μπουνάτσας, το γύρισε καθώς πήρε ν’ αλλάζει ο καιρός… Και το αεράκι που άρχισε να φυσά σήκωσε ένα κυματάκι, που κούναγε πέρα – δώθε το πλεούμενο, φέρνοντάς το όλο και πιο κοντά στα βράχια. Γιατί πάνω στη φούρια τους ν’ ανάψουν τους λουλάδες, οι μακαντάσηδες είχανε ξεχάσει να ρίξουνε την άγκυρά! Έτσι, όπως ήταν φυσικά αναμενόμενο, κάποια στιγμή ακούστηκαν κανά δυό «γκουπ» καθώς βρήκε το κότερο στη στεριά. Τραντάχτηκαν γερά, σε σημείο που κάποιος από την ομήγυρη, μέσα στη ρέκλα του αναφώνησε με τρόμο:

«Παιδιά, γίνεται σεισμός!».

Οι αποχαυνωμένοι από τους καπνούς των ναργιλέδων συνταράχτηκαν, δεύτερη σκέψη ήταν δύσκολο να υπάρξει εκείνη τη στιγμή, οπότε πέντε – έξι απ’ αυτούς όρμηξαν στην κουπαστή και βρέθηκαν με τη μια στη θάλασσα, για να… γλιτώσουν!

Γιώργος Ν. Μουσταΐρας

Ποιος ήταν ο ποιητής του περιθωρίου και των τεκέδων....

 e-mail στο blog ...

27/09/2024

• 

  ΜΟΥΣΤΑΪΡΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ
• SHARE

Σ΄αυτό το σημείωμα θα βρείτε πληροφορίες από διάφορες πηγές για τον Ναπολέοντα Λαπαθιώτη και αναφορά στη σχέση τού “καταραμένου” ποιητή με το περιθώριο και τον κόσμο των ναρκωτικών. >>>>>>>>https://draft.blogger.com/

==========================================================================================================================================================

Πολύ ενδιαφέρον άρθρο...

β. Σκοτώνουν τα άλογα όταν γεράσουν;

https://rebetaskeri.blogspot.com/

Βρήκε το βηματισμό στο γέρμα του ο Γιώργος Ν. Μουσταΐρας μετά από τις εμπειρίες του ως δημοσιογράφος, εκδότης κ.α. …

 

Γιώργο σου εύχομαι πάντα τέτοια! -. Κάλιο αργά, παρά ποτέ …

ΣΤΑΜ. ΔΑΜ. 

=====================================================================================

Τιμητική Διάκριση στον Αργείο Λογοτέχνη Γιώργο Ν. Μουσταΐρα από την Ε.Ε.Λ.

Η Εταιρία Ελλήνων Λογοτεχνών (Ε.Ε.Λ.), την Κυριακή 2 Ιουνίου 2024, σε ειδική εκδήλωση, που έλαβε χώρα στην αίθουσά της στην Αθήνα, παρουσίασε την έκδοσή της «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2024» και βράβευσε Ποιητικές Συλλογές, στα πλαίσια του Διαγωνισμού «Μάρκος Αυγέρης 2024».

Ο Αργείος Λογοτέχνης Γιώργος Ν. Μουσταΐρας συμπεριλαμβάνεται στην έκδοση τής ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ με το διήγημά του «Παρά τρίχα παρεξήγηση, μεσημεριάτικα…».

Επίσης, τού απονεμήθηκε Τιμητική Διάκριση για την Ποιητική του Συλλογή «Σκόρπια φύλλα καρδιάς» (Εκδόσεις Ερωδιός) από την Ταμία της Εταιρίας κα Ελένη Κοντόζογλου – Συκά, παρουσία του Προέδρου της Ε.Ε.Λ. κου Κώστα Καρούσου

Αφού ευχαρίστησε το Προεδρείο και τα μέλη της Εταιρίας, ο Γιώργος Μουσταΐρας, τονίζοντας πως η μεγαλύτερη τιμή γι’ αυτόν είναι το ότι ανήκει στην ιστορική αυτή Ένωση, διάβασε το τελευταίο του ποίημα «Μέσα στη νύχτα περπατώ», που πρόσφατα μελοποιήθηκε από τον Αργείο μουσικοσυνθέτη Θεόφιλο Μετασίδη:

https://www.youtube.com/watch?v=x_eDoqx2BM4

Το ταλέντο δεν χαλιναγωγείται, δεν μαζεύεται, δεν απειλείται…

> Ένα ακόμα πιπεράτο διήγημα από τον Γιώργο Ν. Μουσταΐρα...

 …Δηλαδή εάν ο Γιώργος Μ. υπογράψει ως συγγραφέας και ποιητής, θα του κάνουν μήνυση οι άρχοντες της Ερμιονίδας, για αντιποίηση επαγγέλματος, -> όπως σε εμένα;; …

S.D.D.

=========================================================================================================================

e-mail στο blog ...

Τι δουλειά έχεις, κυρά μου, στ’ αμάξι;

Ήταν η εποχή που ακόμα τα αυτοκίνητα έφερναν ένα γύρω την πλατεία τού Αγίου Πέτρου στο Άργος, λίγο παραδίπλα, νοτιοανατολικά, ήσαν τα ΚΤΕΛ και ο Σταύρος με τα σουβλάκια του και δυτικά το πάρκο, με το ΚΑΖΙΝΟ τού Τάκη τού Καλαντζή και την οδό Δαναού, που πέρναγε μπροστά του, ελεύθερη στην κυκλοφορία των οχημάτων.

Στην Δαναού, εκεί που είναι τώρα το καφενείο τού Γιαννάτου, ήταν το καφενείο τού Γιώργη τού Ζαχαράκη, με τα σφαιριστήρια στη στοά. Ο «ήρωας» της ιστορίας, όνομα δεν λέω, υπολήψεις δεν θίγω, δούλευε κλητήρας στο Δημαρχείο. Μέσα στις υποχρεώσεις του, πέραν των τοπικών εντός της πόλης ήταν και να μεταφέρει κάποια έγγραφα σε υπηρεσίες στο Ναύπλιο. Για τις μετακινήσεις του εκτός της πόλης, όπως ήταν φυσικό, πληρωνόταν το αντίτιμο των εισιτηρίων, για το πήγαινε - έλα με το ΚΤΕΛ.

Αυτός, όμως, αντί να πάει με το λεωφορείο της γραμμής, το ‘χε συνήθειο να ψάχνει να βρει κάποιον γνωστό, που πήγαινε στο Ναύπλιο, ώστε να μένουν τα λεφτά στην τσέπη του…

Εκείνη την ημέρα, έψαχνε, έψαχνε, όμως αυτοκίνητο δεν έβρισκε. Ήταν έξω από τού Ζαχαράκη, όταν συνάντησε τον Θανάση και πάνω στην κουβέντα τού είπε το πρόβλημά του. Αμέσως αυτός τού έδειξε ένα αυτοκίνητο, παρκαρισμένο μπροστά στο διπλανό μαγαζί. Ήταν τού Δανόπουλου, με τις κουρτίνες.

«Είσαι τυχερός. Να το αυτοκίνητό μου, τελειώνω σε λίγο μια δουλειά και φεύγω για το Ναύπλιο. Μπες μέσα και περίμενέ με».

Μπήκε και άραξε, σαν υπουργός, στο πίσω κάθισμα, έχοντας αγκαλιά τούς υπηρεσιακούς φακέλους.

Η ώρα πέρναγε, όμως, και ο Θανάσης δεν έλεγε να φανεί. Κανά δυο φορές σκέφτηκε να φύγει, να αναζητήσει άλλο μεταφορικό μέσον αλλά δεν το αποφάσιζε. Κράταγε το αντίτιμο των εισιτηρίων για ένα ουζάκι στου Παπακωνσταντίνου, στο Ναύπλιο, μετά την δουλειά.

Ώσπου, κάποια στιγμή η πόρτα άνοιξε και μια ηλικιωμένη γυναίκα κάθισε στο τιμόνι. Ήταν πελάτισσα που ψώνιζε στου Δανόπουλου και μόλις είχε τελειώσει τα ψώνια της. Το αυτοκίνητο ήταν δικό της αλλά αυτός δεν το ήξερε… Οπότε, με έκπληξη, τής φώναξε από πίσω:

«Τι δουλειά έχεις, κυρά μου, στ’ αμάξι;».

Η γυναίκα, σοκαρισμένη, γύρισε, κοίταξε τον άγνωστο, που βρισκόταν στρογγυλοκαθισμένος στο πίσω κάθισμα, και τού «έβαλε χέρι»:

«Εσύ να μου πεις τι δουλειά έχεις στο αμάξι μου, αναιδέστατε! Βγες έξω γρήγορα μην φωνάξω τον Τροχονόμο!».

Με πεσμένα τ’ αυτιά του την έκανε, χωρίς δεύτερη κουβέντα. Εκείνη τη μέρα έφυγε για το Ναύπλιο με το ΚΤΕΛ, καθότι είχε ήδη περάσει η ώρα…

Γιώργος Ν. Μουσταΐρα

Και στιχουργός εκτός από ερμηνευτής ο γνώστος σε εμάς στην Ερμιονίδα Γιώργος Ν. Μουσταιρας....

Σαφώς πολύ βελτιωμένη η φωνή του  στην ερμηνεία των τραγουδιών…

Και αυτό συμβαίνει στους ανθρώπους, όταν ερωτεύονται κάτι,  που είναι τροφή της ψυχής … 

Να’σαι  καλά Γιώργο και σε ανώτερα …

ΣΤΑΜ. ΔΑΜ.

===================================================================

Γιώργος Ν. Μπουσταΐρας

Καλησπέρα! Ολόφρεσκο τραγούδι, δια χειρός Θεόφιλου Μετασίδη, σε στίχους μου. 

Άμα σου αρέσει πάτα, σε παρακαλώ, το χεράκι που υπάρχει στο Youtube. 

Ευχαριστώ!

Παρουσιάζεται η νέα συγγραφική δουλειά του Γιώργου Νικ. Μουσταΐρα

 

«Σκόρπια φύλλα καρδιάς» η συλλογή ποιημάτων του Γιώργου Μουσταΐρα

 

Έχοντας ξεκινήσει το φαντασιακό του ταξίδι γράφοντας ποιήματα από το Δημοτικό, ο Γιώργος Ν. Μουσταΐρας αποφάσισε, επιτέλους, να επιλέξει είκοσι τέσσερα από αυτά, γραμμένα την τελευταία εικοσιπενταετία και να τα εκδώσει. Έτσι προέκυψαν τα «Σκόρπια φύλλα καρδιάς», από τις εκδόσεις Ερωδιός της Θεσσαλονίκης.

Τα χώρισε σε τρεις κατηγορίες:

Ιστορικά

Τόποι αγαπημένοι

Βιωματικά

Ονόμασε την συλλογή των ποιημάτων του «Σκόρπια» γιατί δεν είναι ενιαία η θεματολογία τους και «φύλλα καρδιάς» γιατί είναι δημιουργήματα στιγμών έντονης συναισθηματικής φόρτισης. Ούτε είναι ενιαία η φόρμα τους. Βρίσκουμε δεκαπεντασύλλαβο, πάνω σε φόρμες δημοτικών τραγουδιών, ποιήματα με ομοιοκαταληξία αλλά και με ελεύθερο στίχο. Κάποια από αυτά έχουν βραβευτεί σε Λογοτεχνικούς Διαγωνισμούς.

Στην πρωτότυπη ριμάτη εισαγωγή του στη συλλογή, ο ποιητής, κλείνει ως εξής:

Ποιήματα εικοσιτέσσερα σ’ εικοσιπέντε χρόνια!

Αν ήμουνα υπάλληλος, θα είχ’ απολυθεί.

Για παραγωγικότητα, μονάχα, δεν καυχιέμαι

κι έτσι το αποφάσισα δημόσια να εκτεθώ,

γιατί στα εξήντα έξι μου δεν περισσεύει ο χρόνος,

χώρια που οι φίλοι φεύγουνε αργά, μα σταθερά…

Για να ‘χω ελπίδα πως κι αυτά τα λιγοστά στιχάκια,

θα υπάρξουν κάποιοι να τα δουν και να τα επαινέσουν

ή να με οικτίρουν που έφαγα τον χρόνο τους μ’ αυτά.

 

Ο Εκδότης

…………………..

Το βιβλίο μπορείτε να το προμηθευτείτε από βιβλιοπωλεία του Άργους και του Ναυπλίου, καθώς και από το περίπτερο της Ένωσης Συγγραφέων & Λογοτεχνών Αργολίδας, στην Έκθεση Βιβλίου, στο Ναύπλιο. Μπορείτε να το αναζητήσετε και σε κεντρικά βιβλιοπωλεία των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης.

Η επίσημη παρουσίασή του θα γίνει στις 12 Σεπτεμβρίου, ημέρα Δευτέρα, στην αίθουσα της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών από τον ποιητή Κώστα Καρούσο, Πρόεδρο της Εταιρίας.

Ποιήματα του Γιώργου Ν. Μουσταΐρα

 

Η Σαλονίκη που αγάπησα

14.07.2022

Γιώργος Μουσταΐρας

Ποίηση

Τα πρωινά μουντά, υγρά τ’ απόβραδα

κι η μοναξιά μου να με πνίγει στα σοκάκια.

Στα κρασοπότηρα η ελπίδα ν’ αναδεύεται,

σε καπηλειά και σε ταβέρνες τα βραδάκια.

Στης Πάνω Πόλης τα στενά και τα χαλάσματα,

σ’ ανηφοριές, που το κορμί μου σεργιανούσα,

προς το Τσινάρι και των Κάστρων τα περάσματα,

σούρας τις νύχτες, θολωμένος, ξαγρυπνούσα.

Κι όμως, στο πέρασμα των χρόνων μου απόμεινε,

γλυκιά μια νοσταλγία στο μυαλό μου,

να με γυρνά στη Σαλονίκη που αγάπησα,

που έχω χάσει, μα είναι πάντα στ’ όνειρό μου._

γράφει ο Γιώργος Ν. Μουσταΐρας

Πολυτάλαντος εμφανίζεται ο γνωστός Παρατηρητής και στην Ερμιονίδα Γιώργος Ν. Μουσταΐρας…

Δοκιμάζει το τάλαντό του εκτός των άλλων και στην ποίηση, όπως μας ενημερώνει με πέντε ποιήματα του «ελεγείον»             

Κλικ εδώ>>>>https://ennepe-moussa.gr1

Βιβλίο του Γ.Ν. Μουσταΐρα σε βιβλιογραφία καθηγήτριας Αμερικάνικου Πανεπιστημίου!...

 ...Ο Γιώργος Μ. περιπλανήθηκε... αλλά τελικά, βρήκε το δρόμο του ... 

S.D.D.

===============================================================================================================

Η διδακτορική διατριβή της Γιόνας Σταμάτη (φωτο) στην Εθνομουσικολογία, στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν: Y. Stamatis. Rebetiko Nation: Hearing Pavlos Vassiliou’s Alternative Greekness Through Rebetiko Song, Michigan: University of Michigan, 2011, περιλαμβάνει στην Βιβλιογραφία της και το βιβλίο του συμπατριώτη μας συγγραφέα Γιώργου Ν. Μουσταΐρα «Μπουζούκι μου διπλόχορδο» (1996).

H Γιόνα Σταμάτη (Yiona Stamatis) κατέχει δίπλωμα από το Columbia University και το Manhattan School of Music καθώς και διδακτορικό στην εθνομουσικολογία από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν με ειδικότητα τα ρεμπέτικα. Έχει διεξαγάγει επιτόπια εθνογραφική έρευνα στην Αθήνα και συγκεκριμένα στην Ρεμπέτικη Ιστορία με την υποστήριξη του ιδρύματος Fulbright. Οι δημοσιευμένες εργασίες της περιλαμβάνουν εθνογραφικά και θεωρητικά κείμενα σε επιστημονικά εγχειρίδια π.χ. «Voicing Belonging: Contemporary Greek Rebetika Performance as Carnivalesque» (2017) και «Rebetika and Catharsis: Cultural Practice as Crisis Management (2015). Διευθύνει την ορχήστρα του Πανεπιστήμιου του Ιλινόις και παίζει βιολί στο Illinois Symphony Orchestra.

Σήμερα είναι καθηγήτρια Εθνομουσικολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις.