Έχει δημοσιευτεί στο 35Ο –τελευταίο- τεύχος του περιοδικού μας -
«Στην Ερμιόνη άλλοτε και τώρα»
====================================================================================================
ΓΙΑΝΝΗΣ Μ. ΣΠΕΤΣΙΩΤΗΣ
Το μπαϊράκι του Κάτω Ναχαγιέ
Πολλά ειπώθηκαν από «σχετικούς και άσχετους», από «ειδήμονες και μη» για το μπαϊράκι του Κάτω Ναχαγιέ, εκείνο το λευκό πανί με τον κόκκινο σταυρό, σύμβολο ενότητας και εμψύχωσης των Κατωναχαγιωτών στην Επανάσταση του 1821.
Έγινε, μάλιστα, θέμα συζήτησης μεταξύ των κάθε είδους «ειδημόνων», στα μπάνια του λαού, σε κοινοτικά συμβούλια, σε συνάξεις επαϊόντων μέχρι και σε μοναστηριακές τράπεζες!
Μίλησαν για επαναφορά σε τούρκικες λέξεις και άκαρπες έρευνες στην αναζήτηση του συμβόλου.
Συμπέραναν πως είναι …«μούφα» και δυστυχώς «έπεισαν» και άλλους να «αποδεχτούν» τις απόψεις τους.
 |
Ας τα ξεπεράσουμε όμως και ας έρθουμε στο θέμα.
Να διευκρινίσουμε, λοιπόν, ότι το μπαϊράκι αυτό δεν ήταν μόνο της Ερμιόνης αλλά ολόκληρης της Ερμιονίδας, του Κάτω Ναχαγιέ, όπως λεγόταν τότε η επαρχία μας.
Ήταν το σύμβολο όλων των Κατωναχαγιωτών, που υπό την αρχηγία του φλογερού αρχιμανδρίτη Παπαρσένη Κρέστα συμμετείχαν στον Εθνικό Απελευθερωτικό Αγώνα του 1821.
.jpeg)
Ο πρώτος που μίλησε γι’ αυτό το σύμβολο, σύμφωνα με τις έρευνές μου, ήταν ο πρώην δήμαρχος Κρανιδίου αείμνηστος Δημήτριος Γ. Γκίκιζας σε λόγο που εκφώνησε για την επέτειο της άλωσης του Παλαμηδίου και βρίσκεται στο προσωπικό αρχείο της Κας Σούλας Παλυβού.
Η κυρία Παλυβού ήταν τότε ιδιαίτερη γραμματεύς του Δημάρχου και ήταν εκείνη που έγραψε το κείμενο του λόγου του, όπως η ίδια μου έχει πει στη γραφομηχανή του Δήμου.
Ο φιλόπατρις αυτός δήμαρχος είχε συγγενική σχέση με την
οικογένεια Κρέστα. Ο Ηλίας Γκίκιζας, πρώτος εξάδελφός του είχε παντρευτεί την
Ειρήνη Κρέστα, απόγονο του θρυλικού Παπαρσένη. Ήταν μάλιστα η οικογένεια που
δώρισε την κουμπούρα του γενναίου Αρχιμανδρίτη στη Μονή των Αγίων Αναργύρων,
στις 4-3-1979.
Τι λοιπόν πιο φυσικό; Αυτή η προφορική παράδοση για το μπαϊράκι του Κάτω Ναχαγιέ που υπήρχε στην οικογένεια Κρέστα, να γνωστοποιήθηκε στον αείμνηστο δήμαρχο κι εκείνος με τη σειρά του να την επικοινώνησε!
Υπάρχει επιπλέον η πληροφορία ότι ο Δημ. Γκίγκιζας ήταν απόγονος
της οικογένειας Νόνη, που είχε συγγενική σχέση με την οικογένεια Κρέστα.
Θέλω να πιστεύω, πως τα αναμφισβήτητα γεγονότα αλλά και οι τοπικές παραδόσεις για τον Παπαρσένη ήταν τα στοιχεία εκείνα που «επέβαλαν» στον Δήμαρχο να στήσει την προτομή του ήρωα στην Κάτω Πλατεία του Κρανιδίου. Τα επόμενα χρόνια ασφαλώς τον δικαίωσαν σε ότι αφορά την προβολή του ήρωα. Θέτω λοιπόν το ερώτημα: Πιστεύουμε στις παραδόσεις;
Θέλουμε οι παραδόσεις να εμπλουτίζουν τη συλλογική μνήμη και την Ιστορία; Χρειαζόμαστε αυτή την «αφηγηματική ανάμνηση», η οποία μάλιστα δεν είναι αντίθετη προς την ιστορική; Δεν είναι αξιόπιστες οι τοπικές παραδόσεις που «μιλούν» για το Γκούρι Βιτόρεσε, την τελευταία λειτουργία στην Πάνω Παναγία, τις κινήσεις του Παπαρσένη και τόσα άλλα γεγονότα για τα οποία δεν υπάρχουν γραπτές μαρτυρίες;
Η
προφορική παράδοση για το μπαϊράκι του Κάτω Ναχαγιέ σε τι ενοχλεί;
Άλλωστε πολλές επαρχίες είχαν τότε τα δικά τους μπαϊράκια. Κάποια από αυτά διατηρήθηκαν ενώ κάποια άλλα ξεχάστηκαν. Εμείς που έχουμε ζωντανή μαρτυρία για το μπαϊράκι της δικής μας επαρχίας, τι πρέπει να κάνουμε;
Για κάποιους, ίσως, καλό θα ήταν να μην το παρουσιάσουμε και να το
αποσιωπήσουμε.
Όμως τους …γλωσσαμύντορες «πολύ τους ενόχλησε» και η ονομασία Κάτω Ναχαγιέ.
Είπαν πως είναι τούρκικη(!) και για
κανέναν λόγο δεν θα πρέπει να τη χρησιμοποιούμε. Ναι! Κάτω Ναχαγιέ λεγόταν στην
Τουρκοκρατία η επαρχία Ερμιονίδας διευρυμένη και στην Τροιζηνία. Όταν μάλιστα
ελευθερώθηκε η Ελλάδα ψηφίστηκε νόμος ώστε επαρχίες, πόλεις και χωριά που είχαν
τούρκικες ή σλαυβοαλβανικές ονομασίες να επανέλθουν στις αρχαιοελληνικές τους,
όπως κι έγινε. Έτσι το Κάτω Ναχαγιέ ονομάσθηκε επίσημα πλέον επαρχία
Ερμιονίδος. Επιπλέον να σημειώσω πως κάποιοι παλαιοί γλωσσολόγοι (Γ.Α.Κ.
Βυζαντινό Λεξικό Κaτ. E’, αρχείο Γ. Βλαχογιάννη) βρίσκουν συγγένεια της τουρκικής λέξης Ναχαγιέ,
που θα πει επαρχία, με τη βυζαντινή λέξη «αναχάιδες», που θα πει τόπος.
Θέλω, όμως, και πάλι να θέσω το ερώτημα: Γιατί παραγγέλνουμε λαχανοντολμάδες και κεφτεδάκια;
Γιατί φτιάχνουμε ντολμαδάκια γιαλαντζί;
Γιατί χρησιμοποιούμε τις «τούρκικες» λέξεις γιαταγάνι, κεχριμπάρι, μπαξές, κόπιτσα, μπαϊράκι και τόσες άλλες;
Ας είμαστε ειλικρινείς! Δεν ενόχλησε το Κάτω Ναχαγιέ.
Άλλα πράγματα ενόχλησαν...
Εμείς πάντως έχουμε ασκηθεί να κωφεύουμε στη μωρία, να αδιαφορούμε σε ανόητες παρατηρήσεις και να μένουμε απαθείς και ασυγκίνητοι στους ομιλούντες «επί παντός επιστητού»…
Γι΄ αυτό και απαντούμε μετά από τρία και πλέον χρόνια και αφού το μπαϊράκι του Κάτω Ναχαγιέ συμμετέχει στις εθνικές μας παρελάσεις και έχει στολίσει την επετειακή έκθεση του Ερμιονικού Συνδέσμου στο Μουσείο Παιχνιδιών,
Το είδαμε, επίσης, σε προσκλήσεις του Ι.Λ.Μ.Ε. καθώς και στην έκθεση που οργανώθηκε από τη Βιβλιοθήκη Κρανιδίου, το Ιστορικού Λαογραφικό Κέντρο Κρανιδίου και το Πολεμικό Μουσείο Ναυπλίου.
Τελευταία, μάλιστα, το καμαρώσαμε στις επετειακές εορταστικές εκδηλώσεις της Α’ Εθνοσυνέλευσης στην Επίδαυρο. Τέλος, στόχος μας παραμένει να λέμε αλήθειες, να παρουσιάζουμε έρευνες, να μην παραποιούμε λόγια άλλων, να προτείνουμε λύσεις και όχι να δημιουργούμε προβλήματα.
Ασφαλώς λάθη κάνουμε, κριτικές επιζητούμε και κυρίως από ανθρώπους που έχουν να επιδείξουν αντίστοιχο έργο!
Έτσι θα μπορέσουμε να φέρουμε στο φως, με υπομονή και αγάπη όσα περισσότερα στοιχεία υπάρχουν και μας συνδέουν με το παρελθόν.
Είναι υποχρέωσή μας να τα αναδείξουμε, να τα διατηρήσουμε και να τα κληροδοτήσουμε στις νέες γενιές.
Και όπως λέει μια κινέζικη παροιμία: Άσπρη γάτα, μαύρη γάτα, σημασία έχει ποια πιάνει τα ποντίκια!
