3 Φεβρουαρίου 2012
Από το blog της εθελοντικής ομάδας "Φροντίδα Οικισμών"
Ενημέρωση εν όψει της πρώτης αναβίωσης του τοπικού αποκριάτικου εθίμου "Λύριζα"
στις 19 Φεβρουαρίου 2012 επί Δημάρχου Ερμιονίδας Δ. Καμιζή
και της Δημοτικής Κοινότητας Κρανιδίου.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------.
Λύριζα...για να
θυμούνται οι μεγάλοι και να μαθαίνουν οι μικροί...
Για μας η αναβίωση του
εθίμου δεν αποτελεί απλά και μόνο μια μέρα διασκέδασης, αλλά είναι
ταυτόχρονα μια σύνδεση με την παράδοση και τους προγόνους μας...
".....Τότε είχανε και τις Λύριζες. Όποιος είχε
χώρο μπροστά στο σπίτι του, όχι μέσα στην αυλή έξω στο δρόμο. Σε μερικά μέρη
έχει άπλα. Και εκεί, όποιος ήθελε κι ήτανε κοντά στο σπίτι του άνοιγε λύριζα.
Γέμιζε με τραπέζια, καρέκλες κι ερχόταν πολύς κόσμος και τα όργανα, οι
βιολιτζήδες, οι λαουτιέρηδες, και χορεύανε, τραγουδούσανε και τρώγανε και
πίνανε.....
Πληρώνανε αυτόν πο' χε την λύριζα. Και τότες ήσανε πιο πολύ οι μασκαράδες.
Άλλοι κάνανε τα ζώα. Άλλος τον γάιδαρο με το σαμάρι από πάνω. Κι ένας, θυμάμαι,
γείτονας ήτανε, έκανε την καμήλα και φορούσε στο κεφάλι ένα πράγμα σαν το
κεφάλι της γκαμήλας. Κι' χε ένα στόμα τόσο και το ανοιγόκλεινε και μεις φοβομαστον
κι ερχομαστον κι κλεινομάστον εδώ πάνω. Τη γκαμήλα την έφτιαχνε ο
μπαρμπα-Γιάννης ο Τραχιώτης. Άλλοι όμως ήσανε με φράγκικα, άλλοι με φουφούλες,
κανονικά. Άλλοι, μεγάλοι άνθρωποι, ντυνόντουσαν βλάχζες (=βλαχούλες).
Τα παλικάρια ντυνόντουσαν απάχηδες πιο πολύ. Φορούσαν μπλε παντελόνι, που'
χε στα πλάγια μια λουρίδα κόκκινη, από πάνω μέχρι κάτω, άσπρο πουκάμισο και στα
μάτια μαύρη μάσκα. Στο λαιμό φορούσανε μαντήλι μεταξωτό. Αυτά τα μαντήλια τα
φέρνανε οι σφουγγαράδες, οι ναυτικοί, από την Μπαρμπαριά. Κι όποιος θα
ντυνότανε απάχης ή είχε ή ζητούσε δανεικό. Κι ήσανε ωραία μαντήλια, πολύχρωμα,
με κρόσια. Και κοιτάζανε ποιος θα είχε το πιο ωραίο μαντήλι.
Ντόμινα, καραμάνια, δηλαδή φουφούλες, φέσι κόκκινο ό,τι βρίσκανε. Και οι
κοπέλες τα ίδια. Εγώ μια φορά ντύθηκα με παντελόνια.
Κι άμα είχανε απλωμένα ρούχα που τα ΄χανε πλύνει για να στεγνώσουν, τα
παίρνανε κι αυτά και μασκαρευόντουσαν. Γι' αυτό τέτοιες μέρες, οι γυναίκες δεν
πολυαπλώνανε...."
Απόσπασμα από την αφήγηση μιας Κρανιδιώτισας στο βιβλίο Λαογραφικά που
βρίσκεται στο Λαογραφικό Κέντρο Κρανιδίου του Δήμου Ερμιονίδας.
Σύμφωνα με μαρτυρίες πολλών Κρανιδιωτών οι Λύρ(ι)ζες που πήραν το όνομά
τους από το όργανο "λύρα" είναι ένα τοπικό Κρανιδιώτικο έθιμο που
χρονολογείται από το 1900 και διατηρήθηκε μέχρι το 1960.
Οι Λύριζες γινόντουσαν σε τέσσερα σημεία του χωριού
α) Κάτω Πλατεία (η Λύριζα του Παπαντώνη),
β) Κοντά στο Δημαρχείο (η Λύριζα του Αλεξανδρή),
γ) Η Λύριζα του Μπεντή, δίπλα στο σπίτι του μέχρι τι 1953 και
δ) Η Λύριζα του Λαθούρη.
Η πρώτη Λύριζα περίπου το 1900 ξεκίνησε από την πλατεία δίπλα στο σπίτι του
Μαυροειδή.
Για μας η αναβίωση του εθίμου δεν αποτελεί απλά και μόνο μια μέρα
διασκέδασης, αλλά είναι ταυτόχρονα μια σύνδεση με την παράδοση και τους
προγόνους μας.
Είναι μια ευκαιρία να βγούμε από την προσωπική απομόνωση, να
νοιώσουμε ή να θυμηθούμε βιώματα, να χαλαρώσουμε και να νοιώσουμε αισιοδοξία.
Μια προσπάθεια αναβίωσης του εθίμου έγινε το 1984 επί δημαρχείας Κυριάκου
Στεφάνου κι είχε μεγάλη επιτυχία.
Φιλοδοξούμε και εμείς την Κυριακή 19
Φεβρουαρίου και ώρα 13:30 να φορέσουμε όλοι μικροί και μεγάλοι τις αποκριάτικες
στολές μας και να συναντηθούμε στην Κάτω Πλατεία Κρανιδίου όπου θα μας
περιμένει ζωντανή μουσική από την ‘Ορχήστρα Ερμιονίδα’, άφθονο κρασί, φαγητό,
χορός και παιχνίδια.
Την Λύριζα του 2012 συνδιοργανώνουν η Δημοτική Κοινότητα Κρανιδίου, το
Νομικό Πρόσωπο Κοινωνικής Πρόνοιας και Αλληλεγγύης, Πολιτισμού και Παιδείας του
Δήμου Ερμιονίδας και οι εθελοντικές ομάδες του Δήμου Ερμιονίδας.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Απόκριες με "Λύριζα" φέτος στο Κρανίδι
την Κυριακή 3 Μαρτίου
Μαντράκια ...
