=====================================================================================================================================
Οι πρωτομηνιές της άνοιξης στην Ερμιόνη
Είναι ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε πως η
πρώτη μέρα και των τριών μηνών της άνοιξης (Μάρτιος, Απρίλιος, Μάιος) είναι
ξεχωριστή κάτι που δεν συμβαίνει με τους υπόλοιπους μήνες του χρόνου, με
εξαίρεση την Πρωτοχρονιά (πρώτη του Γενάρη). Μάλιστα η κάθε μια απ’ αυτές
Πρωτομαρτιά, Πρωταπριλιά και Πρωτομαγιά συνδέεται με ποικίλες δοξασίες,
δεισιδαιμονίες και προλήψεις, πρακτικές συνήθειες, ήθη και έθιμα που σε χρόνους
περασμένους ασκούσαν τεράστια επίδραση και καθόριζαν την καθημερινή ζωή των
ανθρώπων. Σήμερα, τα περισσότερα, αποτελούν επιφανειακές και επιτηδευμένες
μιμήσεις του παραδοσιακού λαϊκού πολιτισμού, που συνεχίζουν να ασκούν γοητεία
στη σύγχρονη κοινωνία.
Η Πρωτομαρτιά (1η Μαρτίου)
Παλιότερα ο Μάρτης ήταν ο πρώτος μήνας του
χρόνου και η πρωτομηνιά του ήταν και πρωτοχρονιά. Ακόμη, ήταν ο μήνας που
ευνοούσε και βοηθούσε στη βλάστηση λόγω των ανέμων του. Την αστάθεια που
παρουσιάζει ο καιρός τον Μάρτη η λαϊκή σοφία την αποδίδει με τη γνωστή
παροιμία: «Μάρτης είναι, χάδια κάνει, πότε κλαίει, πότε γελάει», αλλά και με μία
ιδιαίτερη ιστορία που αλιεύσαμε σε κάποια παλιά εφημερίδα.
Σύμφωνα, λοιπόν, με την παράδοση ο Μάρτης
έχει δύο γυναίκες μια πολύ όμορφη και φτωχή και μια πολύ άσχημη και πλούσια.
Όταν γυρίζει και κοιτάζει την άσχημη κατσουφιάζει και κλαψουρίζει, γι’ αυτό ο
καιρός χαλάει. Όταν γυρίζει και κοιτάζει την όμορφη χαίρεται και γελάει, γι’
αυτό ο καιρός καλοσυνεύει.
Πολλά είναι τα έθιμα της Πρωτομαρτιάς
στους διάφορους τόπους της Ελλάδας. Θα αναφέρω δύο απ’ αυτά γνωστά σε όλη την
Ελλάδα που τα τηρούσαμε και στην Ερμιόνη με κάποιες παραλλαγές. Τα αντιγράφω
από τις σημειώσεις της μητέρας μου.
Ø Τα
χελιδονίσματα
Έθιμο που έχει τις ρίζες του στην Ελληνική
αρχαιότητα. Τα παιδιά φτιάχνουν ένα ξύλινο ομοίωμα χελιδόνας, συχνά αρθρωτή,
για να έχει κίνηση στο σώμα και τα φτερά της. Την περιφέρουν από σπίτι σε σπίτι
τραγουδώντας ζωηρά και σε «τροχαϊκό μέτρο»:
Ήρθε |ήρθε |χελιδόνα,
ήρθε|πάλι|μελιδόνα
κάθι|σε και |λάλησε
και
γλυ|κα κε|λάδησε
ενώ οι νοικοκυραίοι γεμίζουν με αβγά το
καλάθι που κρατούν.
Ø Το μάρσι>>>>