Γιάννης Μιχ. Σπετσιώτης -> ο χαλκέντερος ερευνητής της ιστορίας μας κι’ όχι μόνο …

Θεωρούμε, πως το Ι.Λ.Μ.Ε. πρέπει να συλλέγει τέτοια πολύτιμα ιστορικά ντοκουμέντα, γιατί αυτά μένουν…

Τ’ άλλα… σκορπούν στον άνεμο, της λήθης και της λησμονιάς!! …

================================================================================================================= 

                                                                                                               

 

 Όταν η Γεωγραφία παράγει Ιστορία

Λεσίνι – Παλαιοκατούνα: 

Δύο τοπωνύμια σε έγγραφα της Γ΄ Εθνοσυνέλευσης της Ερμιόνης με σημαντικό ενδιαφέρον!

του Γιάννη Μ. Σπετσιώτη

Στην Θ΄(9^η) συνεδρίαση της Γ΄ Εθνοσυνέλευσης της Ερμιόνης (25^η Φεβρουαρίου 1827) αποφασίστηκε να σταλεί προς τον στρατηγό Ιωάννη Ράγκο επαινετικό έγγραφο για τον άγρυπνο πατριωτισμό του αλλά και για τους συνεχείς αγώνες του για τη λευτεριά της Πατρίδας. Μάλιστα στο έγγραφο αυτό, με ημερομηνία 26 Φεβρουαρίου 1827, η Συνέλευση εκφράζει και τη μεγάλη της χαρά προς τον Στρατηγό, γιατί κυρίευσε το Λεσίνι ευχόμενη να έχει τις ίδιες επιτυχίες και στο Μεσολόγγι. 

Ωστόσο του ανωτέρω εγγράφου είχε προηγηθεί η από 6 Φεβρουαρίου 1827 αναφορά των οπλαρχηγών της Δυτικής Ελλάδας από τη Σκάλα Κατοχής προς τη Διοίκηση, με την οποία, μεταξύ άλλων, ενημέρωναν ότι το Λεσίνι, που είναι πολύ χρήσιμο για τις επιχειρήσεις τους, πρέπει να εφοδιασθεί και να ενισχυθεί με τα απαραίτητα πολεμοφόδια, τα οποία εκείνοι δεν διέθεταν. Επίσης πληροφορούσαν την Εθνοσυνέλευση ότι ο ελληνικός στρατός έχει αναπτυχθεί από την Κατοχή ως την Παλαιοκατούνα και το Λεσίνι και βαδίζει μπροστά.

Αλλά και στη διάρκεια της Ιστ’ (16^ης) συνεδρίασης της Εθνοσυνέλευσης (14 Μαρτίου 1827) εστάλη έγγραφο «δια του Προέδρου της» προς τη Διοικητική Επιτροπή της Ελλάδος, πληροφορώντας την ότι «οι γενναίοι οπλαρχηγοί της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος συγκεντρώσαντες στρατόν αξιόμαχον κατά (κοντά) το Λεσίνι προοδεύουν άριστα, την Δυτικήν Ελλάδα…».

Ποιο όμως είναι το Λεσίνι; Ζήτησα από τον αγαπητό φίλο και συνάδελφο Διονύση Μπερερή, Σχολικό Σύμβουλο Π.Ε. και φιλόλογο, που κατάγεται από εκείνα τα μέρη, να μου δώσει σχετικές πληροφορίες, τις οποίες και περιληπτικά παραθέτω:

Το Λεσίνι, μου είπε, είναι το προτελευταίο χωριό, από τις εκβολές του Αχελώου στο Ιόνιο της Ακαρνανικής Παραχελωίτιδος. Το τελευταίο είναι η Κατοχή (αναφέρεται και αυτή στα παραπάνω κείμενα). Σήμερα έχει εξακόσιους εβδομήντα έναν (671) κατοίκους (απογραφή 2021) και απέχει από το Μεσολόγγι 26,5 χλμ. Είναι κτισμένο «στα ριζά μικροβούνων» και δέχεται πρώτο τις πρωινές ακτίνες του ήλιου. Έχει εκκλησία του 13^ου αιώνα αφιερωμένη στα Εισόδια της Θεοτόκου ενώ το δάσος του Άραξου που βρίσκεται εκεί, ανακηρύχτηκε από το 1985 διατηρητέο Μνημείο της Φύσης. Δίπλα του επεκτείνεται το κτήμα Λεσινίου, εξήντα οκτώ χιλιάδων (68.000) στρεμμάτων, που ως το 1934 που αποξηράνθηκε ήταν λίμνη και στη θέση της ιδρύθηκε η Γεωργική εταιρεία Λεσινίου. Το χωριό ονομαζόταν Παλαιοκατούνα, που σημαίνει τόπος στρατοπέδευσης σύμφωνα με βυζαντινή ετυμολογία. Το 1967 πήρε το όνομα Λεσίνι, προφανώς από το κτήμα που ήδη αναφέραμε. Η λέξη Λεσίνι, λέγεται ότι προέρχεται από την τούρκικη λέξη «λέσι», που θα πει ψοφίμι. Για τη μετονομασία μεταξύ των ντόπιων ειδικών υπήρξε έντονη διαμάχη. Ο φιλόλογος, διακεκριμένος λαογράφος και ιστοριοδίφης Κ. Σ. Κώνστας από τη Γουριά (χωριό της περιοχής) μίλησε για όργιο μετονομασιών που αντικατέστησαν το ελληνικό όνομα Κατούνα με το τούρκικο Λεσίνι. Ο Λεσινιώτης, όμως, Διονύσιος Μυτάκης, ιστορικός και κοινωνιολόγος, που ήταν και ο εισηγητής της μετονομασίας, ισχυρίζεται ότι η λέξη Λεσίνι προέρχεται από την ελώδη λίμνη της περιοχής δίπλα στην αρχαία λίμνη Μελίτη που λεγόταν Κυνία και οι ξένοι την έλεγαν Lecynia. Έτσι επικράτησε να ονομάζεται Λεκυνία →Λεσινία.

Σε απόσταση 4 - 5 χλμ από το χωριό Λεσίνι προς το κτήμα Λεσινίου υπάρχει το μοναστήρι της Παναγίας της Λεσινιώτισσας, που γιορτάζει στις 23 Αυγούστου. Η Μονή, κατά τους χρόνους της Επανάστασης και κυρίως μετά την πτώση του Μεσολογγίου, υπήρξε προπύργιο ελευθερίας με φρούραρχο, ήδη από το 1823, τον Δήμο Τσέλιο. Εκεί φιλοξενούνταν τα γυναικόπαιδα της περιοχής. Λέγεται, ότι κάποτε το πολιόρκησε πολυάριθμος τουρκικός στρατός και όταν τα βόλια των υπερασπιστών σώθηκαν ο ηγούμενος μάζεψε τα γυναικόπαιδα που προσεύχονταν όλη τη νύχτα, για να ανατιναχτούν, όπως ο Καψάλης στο Μεσολόγγι. Τότε έπιασε καταρρακτώδης βροχή με αποτέλεσμα οι Τούρκοι να καταποντιστούν βουλιάζοντας στον διπλανό βάλτο. Σε μικρή απόσταση από το Μοναστήρι υπάρχει το μνημείο του Δημοτσέλιου (1785 -1854), που καταγόταν από το Μεγανήσι της Λευκάδας. Το πραγματικό του όνομα ήταν Δήμος Φερεντίνος. Γι’ αυτόν ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης έγραψε το ποίημα «Ο Δήμος και το καρυοφύλλι του», που αρχίζει με τον γνωστό στίχο «εγέρασα μωρέ παιδιά σαράντα χρόνους κλέφτης». 

Στο μνημείο του Δήμου Τσέλιου είναι γραμμένοι οι στίχοι:

«Οκτακόσια είκοσι επτά μετά την έξοδο

και του Στρατάρχη τη θανή

επήλθε αδιέξοδο.

Όλη η Ρούμελη αλί ξανά τουρκοπατήθη

μα το Λεσίνι απάτητο

από βαρβάρων πλήθη.

Μονάχα τούτο το μικρό το ταπεινό το κάστρο

λαμπύριζε ελεύθερο σαν επουράνιο άστρο.

Όπου ο Τσέλιος με πυρσό

λευτεροφόρα δάδα

εφώτισε αναστάσιμα

τη Στερεά Ελλάδα».

Λέγεται πως από το σημερινό Λεσίνι (παλαιότερα Παλαιοκατούνα) πέρασε ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός και οι κάτοικοι δεν του έδωσαν καμία σημασία. Ο Άγιος ενοχλήθηκε και είπε: «Δεκατρία σπίτια είσαστε, τόσα και να παραμείνετε».

Επιχειρήσαμε μια σύντομη αλλά απαραίτητη τοπογεωγραφική και ιστορική προσέγγιση του χωριού Λεσίνι και της ομώνυμης περιοχής. Θεωρούμε πως κάνοντας εικόνα τα όσα καταγράψαμε, είναι ευκολότερο να κατανοήσουμε τα όσα αναφέρονται για το Λεσίνι (περιοχή) στη διάρκεια της Εθνοσυνέλευσης αλλά και στα έγγραφα των οπλαρχηγών της Δυτικής Ελλάδα.