Συνεχίζουν με πάθος και μεράκι, να αναδεικνύουν με την έρευνά τους πρόσωπα
και πράγματα που τίμησαν τον τόπο μας ...
==================================================================
[…]Η αναφορά
μας αυτή ας είναι ψυχοκέρι στη μνήμη ενός ανθρώπου που το πέρασμά του από τη
ζωή αποτελεί κόσμημα στις σελίδες όχι μόνο της τοπικής μας ιστορίας αλλά και
της Χώρας ολόκληρης....
======================================================================================
Βασίλειος Ιωάν.
Δεληγιάννης
1887-1945
Υψηλό
παράδειγμα ήθους, πολιτικής εντιμότητας και αξιοσύνης
Με αφορμή την επέτειο των 80 χρόνων από τον θάνατο (3 Ιουλίου 1945) του σπουδαίου Ερμιονίτη πολιτικού και
στενού συνεργάτη του Ελευθερίου Βενιζέλου στο κόμμα των Φιλελευθέρων Βασιλείου Δεληγιάννη, δημοσιεύουμε το άρθρο
που ακολουθεί. Η αναφορά μας αυτή ας είναι ψυχοκέρι στη μνήμη ενός
ανθρώπου που το πέρασμά του από τη ζωή αποτελεί κόσμημα στις σελίδες όχι μόνο
της τοπικής μας ιστορίας αλλά και της Χώρας ολόκληρης.
Ο Βασίλειος
Δεληγιάννης γεννήθηκε στην Ερμιόνη στις 4 Αυγούστου του 1887. Ήταν το τέταρτο
παιδί (έξι αγόρια και τρία κορίτσια) του συμβολαιογράφου Ιωάννη Δεληγιάννη και
της Παγώνας, το γένος Καραγιάννη.1
Φοίτησε
στο Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Ερμιόνης, (Καποδιστριακό), έχοντας ως
δημοδιδάσκαλο τον Ιωάννη Παπαγεωργίου, ευνοούμενο του Κρανιδιώτη πολιτικού και
Υπουργού Παιδείας Γεωργίου Μίληση. Το σχολικό έτος 1895 – 1896 γράφτηκε στο
1/τάξιο Ελληνικό Σχολείο Ερμιόνης, έχοντας ως ελληνοδιδάσκαλο τον Παναγιώτη
Οικονόμου, από το οποίο αποφοίτησε στις 27 Ιουνίου 1896, με βαθμό 10 (9 30/88).
Στις δύο επόμενες τάξεις φοίτησε στο 3/τάξιο Σχολαρχείο Κρανιδίου, από το οποίο
έλαβε και το απολυτήριό του στις 28 Ιουνίου 1899, σε ηλικία 12 ετών, με βαθμό
«καλώς» και διαγωγή «καλλίστη».
Στη συνέχεια παρακολούθησε τις δύο
πρώτες τάξεις του Γυμνασίου στο Ναύπλιο και τις δύο τελευταίες σε Γυμνάσιο του
Πειραιά. Ακολούθησε η φοίτησή του στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και
έλαβε το πτυχίο του τον Μάρτιο του 1914. Ως επάγγελμα δήλωνε δημοσιογράφος.
Ήταν, όμως, ένας εξαίρετος οικονομολόγος, γεγονός που επιβεβαιώνει και ο
Ξενοφών Ζολώτας, Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος και μετέπειτα πρωθυπουργός
της Χώρας, σε σύγγραμμά του. Το 1924 παντρεύτηκε τη Μαρία Μελέγκογλου, γνωστής
οικογένειας από την Κωνσταντινούπολη και απόκτησαν δύο κορίτσια τη Μάρθα και
την Έφη.
Η
είσοδός του στην πολιτική, όπου ασπάστηκε το Κόμμα των Φιλελευθέρων, έγινε με
επιστολή την οποία έστειλε στις 31 Ιουλίου 1928 προς τον Ελευθ. Βενιζέλο. Του
ζητούσε να είναι υποψήφιος στην Αθήνα και όχι στην Ερμιονίδα, όπου τον ήθελαν
οι συμπολίτες του αλλά, για τους δικούς του λόγους, ο ίδιος δεν επιθυμούσε.
Υποστήριζε, μάλιστα, ότι ο «υποδεικνυόμενος Κύριος Βερδέλης έχει
εξασφαλισμένην επιτυχίαν», όπως ακριβώς και συνέβη. Παραθέτουμε την εν λόγω
επιστολή.
Κύριε Πρόεδρε,
Όλοι εκπλήσσονται διότι αρνούμαι
να δεχθώ υποψηφιότητα εις Ερμιονίδα όπου μακρά προσπάθεια με παρουσιάζει
εκλεκτέον δια μοναδικής πλειοψηφίας. Αλλ’ η προσπάθεια αυτή εγένετο δια το
κόμμα των Φιλελευθέρων και ουχί δι’ εμέ.
Απόδειξις ότι και ο υποδεικνυόμενος κ. Βερδέλης έχει εξησφαλισμένην την επιτυχίαν.>>>
Σημειωτέρον
ότι πάντοτε εδήλουν ότι δεν επροτιθέμην να πολιτευθώ εις Ερμιονίδα. Την αυτήν
προσπάθειαν κατέβαλον και εις Αθήνας. Εις χιλιάδας αριθμούνται οι υπ’ εμού
προστατευθέντες και οι απαλλαγέντες από τους όνυχας της αφορήτου
κακοδιοικήσεως. Κάτοικοι πολλών επαρχιών έχουσιν εξυπηρετηθή υπ’ εμού ελλείψει
των ικανών πολιτικών των. Έχω κατά τύχην εις χείρας μου επιστολήν του
διευθυντού των δασών όστις δια ν΄ αποδώση το δίκαιον εις κατοίκους μεγάλου
χωρίου της Φλωρίνης ηναγκάσθη υπ΄ εμού, να ταξιδεύση έως εκεί. Επισυνάπτω
την επιστολήν. Προσεπάθησα κύριε Πρόεδρε, να παρουσιάζω πάντοτε, και εφ’ όσον
μοι παρείχετο ευκαιρία, να παρουσιάζω το κόμμα των Φιλελευθέρων έχον οπαδούς
ικανούς να προστατεύουν τους πολίτας. Αν εξεδήλωσα επιθυμίαν να πολιτευθώ εις
Αθήνας, δια πρώτην φοράν κατερχόμενος εις την πολιτικήν, το πράττω εν ιδίω
δικαιώματι, διότι δεν θεωρούμαι ξένος προς τον τόπον και διότι έχω υπηρετήσει
τους Αθηναίους και μάζας ολοκλήρους όσον ολίγοι. Δεν υπολογίζω τας υπαλληλικάς
μάζας αι οποίαι την υποψηφιότητά μου θέλουν χαρακτηρίσει ως ιδίαν των υπόθεσιν.
Δεν υπολογίζω ειδικώτερον τους υπαλλήλους των οικονομικών υπηρεσιών οι οποίοι
αναμιμνήσκονται της εν τω υπουργείω των Οικονομικών δράσεώς μου μετά
συγκινήσεως. Από ετών κύριε Πρόεδρε, θα ήμουν βουλευτής και επανειλημμένως
αξιωματούχος. Η επάνοδος υμών, την οποίαν πάντοτε ανέμενον και εις την οποίαν
διαρκώς επίστευα, μου έδωκε το θάρρος δια να προσφέρω τας χρησιμότητας που έχω.
Ηρνήθην εις το παρελθόν τα αξιώματα όχι διότι τα εφοβούμην, αλλά διότι εσεβόμην
τον εαυτόν μου, διότι δεν είχα μικροφιλοδοξίας και ιδιοτελείας των οποίων δεν
στερούνται πολλοί δυστυχώς εις τον τόπον μας. Εις υμάς κύριε Πρόεδρε,
εναπόκειται να κρίνετε περί της χρησιμότητάς μου.
Πάντοτε αφοσιωμένος
Β. Δεληγιάννης
Εκλέχθηκε
βουλευτής Αθηνών το 1928 και στη συνέχεια, το 1929, διετέλεσε Υφυπουργός
Οικονομικών. Ακολούθησαν άλλες δύο νικηφόρες για το κόμμα του εκλογικές
αναμετρήσεις, το 1932 και το 1933, ενώ και τις τρεις φορές εκλέχθηκε πρώτος
βουλευτής Αθηνών. Το 1933, μάλιστα, ήταν ο μοναδικός βουλευτής των Φιλελευθέρων
στην Αθήνα. Τέλος, εκλέχθηκε και για τέταρτη φορά στη Γ΄ Αναθεωρητική Βουλή.
Αναλυτικά οι Βουλευτικές Περίοδοι
εκλογής:
Β΄ Περίοδος
19 Αυγούστου 1928 – 18 Αυγούστου 1932
Γ΄ Περίοδος
25 Σεπτεμβρίου 1932 - 24 Ιανουαρίου
1933
Δ΄ Περίοδος
3 Μαρτίου 1933 - 1 Απριλίου 1935
Γ΄ Αναθεωρητική Βουλή
26 Ιανουαρίου 1936 - 4 Αυγούστου 1936
Ο
Βασίλειος Δεληγιάννης είχε την τύχη να μαθητεύσει στη μεγάλη πολιτική σχολή του
Ελευθερίου Βενιζέλου και του αναντικατάστατου συνεργάτη του Εμμανουήλ Ρέπουλη,
με τον οποίο, παρά την ηλικιακή διαφορά τους, συνέδεε πολυετής οικογενειακή
φιλία.
Εκείνο
που διέκρινε τον «φίλτατο Βασιλάκη», όπως τον αποκαλούσε ο Βενιζέλος γράφοντας
πολλές φορές την κατάληξη -κης του ονόματός του με γιώτα, (Βασιλάκις), ήταν η
ακεραιότητα του χαρακτήρα, η ευστροφία και η διορατικότητά του, η αξιοσύνη, η
εργατικότητα, η μετριοπάθεια, η πίστη του στις αρχές του Κόμματος των
Φιλελευθέρων αλλά και η αφοσίωσή του στον Βενιζέλο, ο οποίος τον περιέβαλλε με
ιδιαίτερη εμπιστοσύνη. Ακολουθούν επιστολές που ανταλλάχθηκαν μεταξύ των δύο
ανδρών.
1.
Επιστολή
του Ελ. Βενιζέλου (20 Μαΐου 1930) προς τους: Αλέξανδρο Κασσαβέτη, Αλέξανδρο
Καραπάνο και Βασίλειο Δεληγιάννη, σχετικά με τη
συγκρότηση ειδικής επιτροπής για την οικονομική ενίσχυση του Κόμματος των
Φιλελευθέρων. Στην επιστολή τονίζεται ότι για τη συνέχιση της ύπαρξης και της
λειτουργίας του Κόμματος είναι αναγκαία η υλική υποστήριξη των φίλων του.
2.
Επιστολή
του Ελ. Βενιζέλου προς τον «Φίλτατο Βασιλάκη» (29 Αυγούστου 1933), με την οποία απαντά
στην κατηγορία του Παναγή Τσαλδάρη για πολιτική εκμετάλλευση της απόπειρας
δολοφονίας στη Λεωφ. Κηφισίας. Αναφέρει ότι ο Παναγής Τσαλδάρης δεν γνώριζε το
έγκλημα και ότι έχει μόνον την πολιτική ευθύνη για την ηθική αυτουργία που του
αποδόθηκε στο κίνημα του Πλαστήρα, αν και συνέβαλε στη ματαίωσή του. Στη
συνέχεια αναφέρει τι πρέπει να γίνει για να αντιμετωπιστεί η πολιτική κρίση και
να αποφευχθεί ο εμφύλιος πόλεμος. Πρόκειται για μια μεγάλη (13 + 18 σελίδες)
ιδιόχειρη επιστολή του Βενιζέλου προς τον Δεληγιάννη, που ξεκινάει με την
προσφώνηση «Φίλτατε Βασιλάκη» και τον ενημερώνει για σημαντικά πολιτικά
γεγονότα της εποχής.
3.
Επιστολή
του Ελ. Βενιζέλου προς τον Βασίλειο Δεληγιάννη (31 Αυγούστου 1931). Του
δίνει οδηγίες για το πώς να ανακοινώσει την προηγούμενη επιστολή (29 Αυγούστου
1933) που του έστειλε, στους πολιτικούς αρχηγούς Γεώργιο Καφαντάρη, Θεμιστοκλή
Σοφούλη, Στυλιανό Γονατά και Παναγή Τσαλδάρη. Επισημαίνει πως ανακοινώνοντάς
την στον Τσαλδάρη να του ζητήσει ενημέρωση για το σχέδιο αποκατάστασης της
ηρεμίας στη Χώρα.
4.
Επιστολή
του Ελ. Βενιζέλου (31 Αυγούστου 1933), που απαντά στη
διαβεβαίωση του Παν. Τσαλδάρη ότι θα κάνει τα πάντα για την αποκατάσταση της
πολιτικής ηρεμίας στην Ελλάδα. Επίσης εξουσιοδοτεί τον Βασίλειο Δεληγιάννη να
μεταφέρει στον Τσαλδάρη ότι αν αντικαταστήσει τον αρχηγό της Δημόσιας Ασφάλειας
και εγκαταλείψει το νομοσχέδιο για εκκαθάριση του στρατού, θα εφαρμόσει
απέναντι στην Κυβέρνηση την πολιτική που ανέπτυξε στις προγραμματικές του
δηλώσεις.
5.
Νέα
ιδιόχειρη επιστολή του Ελευθ. Βενιζέλου προς τον Βασ. Δεληγιάννη (31 Αυγούστου
1933). Τον ενημερώνει για τη συνεννόησή του με τον Παν.
Τσαλδάρη για την αποκατάσταση της πολιτικής ομαλότητας και αφήνει τους Λαμπράκη
και Ζάννα να αποφασίσουν αν θα ανακοινώσουν τη συνημμένη επιστολή στον Παν.
Τσαλδάρη. Αν αυτό δεν επιτευχθεί, τότε ζητεί από τον Βασ. Δεληγιάννη να του
μεταφέρει ότι διαφωνεί με όσα του είχαν διαβιβαστεί προηγουμένως, είναι όμως
διατεθειμένος να εξετάσει κάθε σχέδιο περί αποκαταστάσεως της πολιτικής
ομαλότητας.
6.
Ιδιόχειρη
επιστολή του Βασ. Δεληγιάννη βουλευτή, προς τον Ιδιαίτερο Γραμματέα του Ελ.
Βενιζέλου, Ν. Ρούσσο, σχετικά με την αναστολή της καταβολής
φόρου μισθωτών υπηρεσιών από τους εφοπλιστές. Πληροφορεί τον Ν. Ρούσσο ότι ο
Υπουργός Οικονομικών Σπ. Λοβέρδος συμφώνησε με τους εφοπλιστές να ανασταλεί η
καταβολή φόρου μισθωτών υπηρεσιών και μάλιστα ότι θα εξετάσει ευμενώς και την
πλήρη απαλλαγή τους δια της νομοθετικής οδού.
7.
Επιστολή
του Ελ. Βενιζέλου προς τον Βασ. Δεληγιάννη (4 Απριλίου 1934),
σχετική με το νέο νομοσχέδιο των εκλογικών καταλόγων. Του υποδεικνύει μια σειρά
διατάξεων που επιβάλλεται να συμπεριλαμβάνει το νομοσχέδιο για την ετήσια
αναθεώρηση των εκλογικών καταλόγων, ώστε να αποφευχθούν περιπτώσεις
πλαστογραφίας.
8.
Επιστολή
του Ελευθ. Βενιζέλου από το Cauterets
προς στον Βασ. Δεληγιάννη (28 Ιουλίου 1934), όπου τον ευχαριστεί γιατί απάντησε στις
κατηγορίες εναντίον του ίδιου και της συζύγου του για μη καταβολή φόρων,
δίνοντάς του αναλυτικές εξηγήσεις. Εκφράζει, επίσης, τα συγχαρητήριά του για τη
δημοσίευση των άρθρων του Βουρλούμη περί των κοινωνικών ασφαλίσεων.
9.
Τέλος, με ιδιόχειρο σημείωμά του ο Ελ. Βενιζέλος συνιστά στον Β. Δεληγιάννη
να κατατεθεί το Νομοσχέδιο που κυρώνει τη σύμβαση με τη Γ.Σ., την υπόθεση του
Γκόλφη και την υπόθεση περί λαθρεμπορίας. Σχετικό έγγραφο απέστειλε προς Δ.Ο.Ε.
και επιστολή προς Μπαλή.
Μελετώντας τις επιστολές καθώς
και τις αξεπέραστες αγορεύσεις του Βασ. Ι. Δεληγιάννη στη Βουλή, διαπιστώνει
κανείς, επιπροσθέτως, τη φιλοπατρία, το συμβιβαστικό πνεύμα, την υψηλή
συναίσθηση του χρέους απέναντι στην επιλογή του λαού. την καλοσύνη, την
ανιδιοτέλεια και την ικανότητα του πολιτικού ανδρός να υπερβαίνει τις
προσωπικές φιλοδοξίες και τα θέλω του. Παραθέτουμε σχετικό απόσπασμα από την
ιστορική αγόρευσή του Βασ. Δεληγιάννη στη Βουλή κατά την ΚΗ΄/28-3-1935
συνεδρίασή της:
«Η Πατρίς μας έχει
ανάγκη της αγάπης, της βοηθείας και της ομονοίας όλων των τέκνων της και δια
τούτο απευθύνω ύστατην έκκλησιν προς επικράτησιν επιεικείας. Θα είναι δυστύχημα
μέγα ένα δεν ομονοήσωμεν και δεν διασώσωμεν το παράδειγμα της ανωτέρας και
πατριωτικής αντιλήψεως των πραγμάτων. Μεγάλαι μάζαι του Ελληνικού Λαού
δοκιμάζονται δεινώς από τας βιωτικάς των ανάγκας. Πιστεύω μετά πεποιθήσεως ότι
η Ελλάς έχει όλα τα μέσα και όλα τα στοιχεία δια να προαχθεί εν ειρήνη και εν
πολιτισμώ… Αι δηλώσεις των συναδέλφων μου με ευρίσκουν σύμφωνον, διαδηλώ δε την
βαθεία μου οδύνην δια τα συντελεσθέντα τραγικά γεγονότα εις την Χώραν μου».2
Ο Βασ. Δεληγιάννης απεβίωσε στις
3 Ιουλίου 1945 σε ηλικία 58 ετών και ετάφη στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών. Εκεί
αργότερα ενταφιάσθηκαν και τα υπόλοιπα μέλη της οικογενείας του, η σύζυγος, οι
δύο κόρες, οι γαμπροί του και η πεθερά του.
Το παρόν άρθρο αποτελεί
προδημοσίευση από το υπό έκδοση βιβλίο μας «Ερμιονίδα
1900 – 1939: Ένα πανόραμα ζωής».
Σημ.
1.
Φροντισμένη μονογραφία του Βασ.
Δεληγιάννη έχει δημοσιεύσει στην εφημερίδα «ΕΡΜΙΟΝΙΤΙΚΗ ΗΧΩ», φυλ. 62 και φυλ.
63 (Μάρτιος - Απρίλιος 1981), ο Γ.Χ.Φ., όπως υπογράφει ο Γαβριήλ Χρ.
Φραγκούλης.
2.
Η εφημερίδα «ΕΡΜΙΟΝΙΚΗ ΗΧΩ», του
αγαπητού φίλου Λευτέρη Μαρμαρινού, με τη συμπλήρωση των 35 χρόνων από τον
θάνατο του Βασ. Δεληγιάννη, δημοσίευσε «σε
συνέχειες κείμενα από βιβλία και εφημερίδες της εποχής του, που αναφέρονται
στην προσωπικότητα, το πολιτικό ήθος και το έργο του ως μικρή προσφορά στη
μνήμη του» («Ερμιονική Ηχώ» έτους 1980, αρ.φ.54 - Ιούλιος, αρ.φ.55 -
Αύγουστος, αρ.φ.57 - Οκτώβριος, αρ.φ.59 - Δεκέμβριος). Όλα αυτά τα στοιχεία
αποτελούν μια θαυμάσια παρουσίαση του εκλιπόντα. Στον Βασίλειο Δεληγιάννη έχει
αναφερθεί και ο αείμνηστος Λίνος Μπενάκης στο άρθρο του «Μεγάλες οικογένειες
της Ερμιόνης», που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «στην Ερμιόνη άλλοτε και τώρα»,
τ.19, Νοέμβριος 2016.
Πηγές:
Αρχείο Ακαδημίας Αθηνών
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ».
Σημείωση: -> Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο 36ο τεύχος -Μάιος 2025 του περιοδικού "Στην Ερμιόνη άλλο τε και τώρα" ...
===========================================================================================================================================================
Με την ευκαιρία παραθέτω άρθρο μου για τον Βασίλη Δεληγιάννη και την οικογένειά του, που δημοσιεύτηκε τα Χριστούγεννα του 2006 στο ένθετο εορταστικό φύλλο της καθημερινής εφημερίδας «ΑΡΓΟΛΙΔΑ»
ΣΤΑΜ. ΔΑΜ.
ΓΙΑ Ν' ΑΝΟΙΞΕΙ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑ ΚΛΙΚ >>> ΕΔΩ ΚΑΙ ΜΕ ΤΟ +
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου