Επιλογές από το προσωπικό μας αρχείο - 25 Αυγούστου 2010
Από τον «Ερμιονικό
Σύνδεσμο»
Την Κυριακή 22 του μηνός στην μητρόπολη του Ι. Ναού των Ταξιαρχών ο «Ερμιονικός Σύνδεσμος»
Ερμιονιτών
περιοχής Αθηνών στα πλαίσια των καλοκαιρινών εκδηλώσεων που είθισται να
πραγματοποιούν το καλοκαίρι στην ιδιαιτέρα τους πατρίδα, σ’ αυτή την εκδήλωση
τίμησαν τους ιερείς και ψάλτες της Ερμιόνης οι οποίοι λάμπρυναν με την παρουσία
τους την ψαλτική παράδοση του τόπου.
Στη θεία λειτουργία χοροστάτησε ο
μητροπολίτης Ύδρας κ. κ. Εφραίμ συνοδεία χορωδίας από διακεκριμένους
πρωτοψάλτες υπό τη διεύθυνση του κ. Γιάννη Σπετσιώτη ο οποίος τυγχάνει να είναι
και πρόεδρος του Συνδέσμου.
Ο χορός των πρωτοψαλτών μας με την άρτια γνώση της Βυζαντινής μουσικής
(μεταλαμπαδευμένη παιδιόθεν από το δάσκαλό τους Γιάννη Σπετσιώτη) και με την
κελαρυστή φωνή τους μας ταξίδεψαν στα βάθη των Βυζαντινών
χρόνων δημιουργώντας μας μια νοερή συνάντηση με τις θείες
δυνάμεις!!!
Εμφανώς ικανοποιημένος και ο σεβασμιότατος προς το τέλος του Θείου Λόγου
του εξήρε με θαυμασμό όλη αυτή την πανδαισία των ηχοχρωμάτων που μας πρόσφερε ο
χορός των ιεροψαλτών, δημιουργώντας μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα μέσα και έξω από το
Ι. Ναό.
Συγκινητική και η ομιλία του Γιάννη Σπετσιώτη (την οποία θα
δημοσιεύσουμε στη συνέχεια του ρεπορτάζ) που μας γύρισε πίσω στους παλιούς χρόνους σε
γνωστά και αγαπημένα πρόσωπα και σε άλλες εποχές που νοσταλγούμε…
Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε τους πρωτοψάλτες που αποτελούσαν την
Βυζαντινή χορωδία και ήρθαν στην Ερμιόνη εις ένδειξη τιμής και ευγνωμοσύνης
προς τον δάσκαλό τους και είναι: Δημήτρης Μιλιώτης πρωτοψάλτης Αγίου Γεωργίου
Κυψέλης, Αναστάσιος Γκιούλης πρωτοψάλτης μητροπολιτικού Ναού Κιάτου, Δημήτριος
Φίλης πρωτοψάλτης Αγίου Γεωργίου Βέλου, Σταύρος Λογοθέτης πρωτοψάλτης
Ι.Ν. Αγ. Άννας Κορίνθου, Αγγελής Αντωνόπουλος αριστερός ψάλτης Αγίας Άννας,
Γρηγόρης Ζάρκος πρωτοψάλτης Αγίου Ιωάννου Λουτρακίου, Αγγελής Αντωνόπουλος
λαμπαδάριος Αγίας Άννας Κορίνθου και οι συμπολίτες μας Πέτρος
Δασκαλοθανάσης και Μανώλης Καρατζάς.
Στο τέλος της εκδήλωσης με τη βοήθεια του κ. Κώστα Τσεφαλά ακούσαμε
μαγνητοφωνημένα αποσπάσματα ψαλμών από μακαριστούς ιερείς και αείμνηστους
ιεροψάλτες και οι μεγαλύτεροι αισθάνθηκαν ρίγη συγκίνησης και στιγμές
αναπόλησης…
Για την ιστορία να αναφέρουμε πως όλη η
εκδήλωση
είναι μαγνητοφωνημένη...
ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΔΑΜΑΛΙΤΗΣ
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Σεβαστό ιερατείο, άρχοντες του τόπου, αγαπητοί συμπολίτες, φίλοι
πρωτοψάλτες.
Εκ μέρους του Δ.Σ. του Ερμιονικού Συνδέσμου σας ευχαριστώ θερμά που
ανταποκριθήκατε στην πρόσκλησή μας και συμμετέχετε σε αυτή τη Θ. Λ. που γίνεται
για να τιμηθούν οι ιερείς και ψάλτες του τόπου μας.
Αυτοί που άφησαν τα ίχνη στις εκκλησίες μας και με τι δική τους ξεχωριστή
ποιότητα των ήχων, κρυμμένους στα σπλάχνα μας εμείς ονειρευόμαστε. Είναι o
ελάχιστος φόρος τιμής που οφείλουμε να αποδώσουμε σε κάθε έναν από αυτούς που
έζησαν εδώ και σκάλισαν με τη φωνή τους μια πτυχή της ιστορίας του τόπου, όπου
πρωτοείδαμε το φώς της ζωής.
Σήμερα τιμάμε τους ιεροψάλτες. Εκείνους τους ανθρώπους, που σ’ όλη τους τη
ζωή επέλεξαν με κάθε θυσία να υμνολογούν τον Θεό και να μεταφέρουν τις
προσευχές των πιστών στο Δημιουργό μας.
Αυτούς που για πολλές δεκαετίες, με το πρωινό χτύπημα της καμπάνας ήσαν στο
ναό για να βρεθούν στο πλάι του ιερέα και να συμβάλλουν με το έργο τους στην
τέλεση της Αναίμακτης Θυσίας, αλλά και να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε κάθε
γεγονός κοινωνικό, ευχάριστο ή δυσάρεστο οποιαδήποτε στιγμή συνέβαινε στον τόπο
μας.
Δεν τους κρατούσε το ζεστό κρεβάτι κι’ ο πρωινός απολαυστικός ύπνος . Δεν
τους αποσπούσαν από τα καθήκοντά τους οι νυκτερινές διασκεδάσεις και οι
εκδρομές των Κυριακών και εορτών. Όλα αυτά, τότε και τώρα και για πάντα,
συνοψίζονταν στη φράση των ψαλμών:
«Αίνει η ψυχή μου τον Κύριο, αινέσω Κύριον εν τη ζωή μου.
Ψαλώ τω Θεώ μου
έως υπάρχω»
Σήμερα δεν έχει σημασία ποιοι από αυτούς ήταν οι καλλίφωνοι . Ποιοι ήταν
πρωτοψάλτες και ποιοι λαμπαδάριοι. Ποιοι έψαλαν σε μητροπολιτικούς ναούς ή όχι
ποιοι ήξεραν Βυζαντινή Μουσική ή είχαν διπλώματα.
Αυτά αφορούν άλλες καταστάσεις παροδικές και εφήμερες. Σημασία έχει ότι
όλοι πρόσφεραν το ίδιο έργο, με τον ίδιο ζήλο και αν θέλετε με ελάχιστες ηθικές
και υλικές απολαβές.
Τους θυμάμαι σοβαρούς να στέκονται στο αναλόγιο ευθυτενείς, αφοσιωμένοι στα
κείμενά τους, υμνολογικά και μουσικά, να συμμετέχουν στη λατρεία και να οδηγούν
τους πιστούς στη συνάντησή τους με το Θεό.
Βλέπω τον Παπά – Μιχάλη να βγαίνει στο αριστερό αναλόγιο τη Μ. Εβδομάδα και
με τη γλυκύτατη φωνή του να αποδίδει τις φράσεις των τροπαρίων «εις την άνω
Ιερουσαλήμ» ή «μεγάλη η μετάνοια» ενώ τη Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ να «κατεβάζει»
το Σταυρό μέσα σε απερίγραπτη συγκίνηση του ιδίου και των πιστών.
Ακούω τον Παπά – Λουκά σε ένα γλυκόφθογκο δεύτερο και δευτερόπρωτο ήχο να
εκφωνεί τις αιτήσεις με τη μελωδική φωνή του.
Θυμάμαι τον πατέρα μου να ψάλλει μέσα στο ιερό βήμα το βράδυ της Ανάστασης
το εωθινό «ιδού σκοτία και πρωί» στον ολοσκότεινο ναό, κατάμεστο από πιστούς
που περίμεναν το Φως της Λαμπρής.
Συγκινούμε αντικρίζοντας στη μνήμη μου την εικόνα του Γαβρίλη Φραγκούλη να
απαγγέλει με τη δυνατή φωνή του το «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου».
Ακούω τον Κωστή να λέει «το όνομα του Κυρίου ευλογημένον» ενώ ο Γιάγκος
Παπαβασιλείου, ο Παπαφρέδος να ψάλλει το «μονογενής υιός».
Έρχεται στο μυαλό μου η ταπεινή ψαλμωδία του Ανδρέα Κομμά και ύστερα στο
κατηχητικό να μας μαθαίνει τα χριστιανικά τραγούδια.
Βλέπω τον Ηλία Παπαμιχαήλ και το Γιώργο Μερτύρη να ψάλλουν το απολυτίκιο
του Προφήτη Ηλία στα οικογενειακά εκκλησάκια τους, ο ένας στο βουνό της Αυλώνας
και ο άλλος στην Κουβέρτα.
Και κοντά σ’ αυτούς θυμάμαι όλους τους βοηθούς και τις ψάλτριες. Την Κούλα,
την Βιργινία και τη Δήμητρα.
Να όμως κοντά και ο ακούραστος παπα- Παναγιώτης, ο πρωτοψάλτης Μιχάλης
Σχοινάς και η Γιάννα που κλείνουν την ιστορία των ιερέων και ψαλτών του 20ου
αιώνα στον τόπο μας.
Όλοι τους καλλιέργησαν τις ιερές μελωδίες και τη μουσική. Αφιερώθηκαν σ’
αυτές και πέρασαν χρόνια μαζί τους μέχρι να τις κάνουν ολότελα δικές τους.
«Πάντες ούτοι εν γενεαίς εδοξάσθησαν και εν ταις ημέρες αυτών καύχημα»
Με τις μουσικές συνθέσεις το ηχόχρωμα της φωνής τους και τις γλυκές τους
μελωδίες έδωσαν ιδιαίτερη μεγαλοπρέπεια στις εορτές. Λάμπρυναν τις μεγάλες
ημέρες του χρόνου και δοξολόγησαν το άγιο το όνομα του Θεού.
Οι ψαλμωδίες τους «μέλος εναρμόνιον» και «άνθη μυρίπνοα» ακούγονταν μέσα
στους ναούς και έξω στον περίβολό τους. Έτερπαν τις ακοές των πιστών και γλύκαιναν
τις ψυχές τους όπως ακριβώς τα ώριμα σταφύλια ευφραίνουν τη γεύση και την
καρδιά των ανθρώπων, καθώς διαβάζουμε στη Σοφία Σειράχ.
Ο Ε.Σ. περιτρέχοντας εδώ και πέντε δεκαετίες την Ερμιόνη με το πάθος του
συλλέκτη και καταγράφοντας τα ανθρώπινα ίχνη σ’ όλους τους χώρους, σε βράχους
και πλακόστρωτα, σε εκκλησίες και μνημεία τέχνης και του πολιτισμού διέσωσε και
τις φωνές αυτών των ανθρώπων.
Φωνές γνώριμες για τους περισσότερους, φωνές νοσταλγικές. Ήχοι
ανεπανάληπτοι που δεν σκόρπισαν στο χρόνο και αναδεύουν εικόνες και αναμνήσεις
ανεξίτηλα χαραγμένες στη μνήμη μας.
Θα ανοίξουν λοιπόν για λίγο οι ουρανοί αφού για τους περισσότερους εκεί
είναι η κατοικία. Τα σώματα θα είναι απόντα. Τώρα πλαισιώνουν άυλοι και αυτοί
τους χορούς των αγγέλων. Θα ακουστούν οι γλυκόλαλες φωνές, φωνές του χθες που
με τα δικά τους μελωδικά ηχοχρώματα πρόσφεραν μύχιες θρησκευτικές, αισθητικές
και συναισθηματικές απολαύσεις.
Φως λαμπερό, ύμνοι καρδιάς που συγκλονίζουν τις αισθήσεις, αυτοκράτειρες
της ζωής μας και γαληνεύουν την ψυχή που είναι θάλασσα συγκρούσεων του
ανθρώπου.
Σεβασμιότατε
Σας ευχαριστούμε από βάθους καρδιάς που μας κάνατε τη μεγάλη τιμή να είσθε
σήμερα κοντά μας.
Ο Ε.Σ. Σεβασμιότατε, είναι μια δυναμική κίνηση 50 χρόνων που προβάλλει την
ιστορία του τόπου, κρατάει από την παράδοση ότι άξιο και ζωντανό, για να το
κληροδοτήσει αγνό και αναλλοίωτο στις επόμενες γενιές.
Θαυμάζουμε και αξιοποιούμε τις ωραίες ιδέες. Απολαμβάνουμε τις επιτυχίες
των νέων μας.
Προσέχουμε να μην κλείσουμε το δρόμο σε κανένα, ούτε και με τη σκιά μας, σε
όποιον θέλει να προσφέρει στον τόπο μας.
Μαθαίνουμε από τις κινήσεις και τις εκφράσεις των καθημερινών ανθρώπων.
Χαιρόμαστε την ομορφιά , την τόλμη, την ανδρεία, τη δράση των συμπολιτών
μας.
Ό,τι κατορθώνουμε γίνεται με αγώνα, πίστη και προσωπικό κόστος. Και
απολαμβάνουμε το τεράστιο κέρδος, γιατί μαθαίνουμε να δουλεύουμε μαζί με άλλους
όχι για τους εαυτούς μας αλλά για την κοινωνία, το καλό του συνόλου.
Η παρουσία και η συμβολή σας σήμερα είναι η καλύτερη ενίσχυση στο έργο μας,
όπου μοιραζόμαστε σαν όραμα το καλύτερο μέλλον της πατρίδας μας.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Το κείμενο που ακολουθεί είναι ένα άκρως συναισθηματικό κομμάτι,
γραμμένο από τον Γιώργο Νοταρά με αφορμή την πιο πάνω εκδήλωση.
Γράφει ο Γιώργος Νοταράς
Στην ιδία Εκκλησιά, στην ιδία θέση, οι ίδιες εικόνες, τα ιδία ακούσματα, Θεέ μου ας μη τελείωνε ποτέ!!!
Η πρώτη βυζαντινή μουσική επικοινωνία με τα Χερουβίμ, έγινε εκεί, σε αυτόν τον ιερό χώρο, όταν η ψυχή μας μετουσιωμένη σε ανθρώπινη ύπαρξη, γνώριζε τον δημιουργό Της !!!
Εκεί που κτίστηκε με υλικό τον θείο λόγο, βγαλμένο από τα χείλη των αείμνηστων ιερέων και ψαλτών, η θρησκευτική μας συνείδηση. Αυτή, που έγινε η άφθαρτη πανοπλία, που μας οδήγησε νικητές στη καθημερινή πάλη, ενάντια στις αντιξοότητες μιας γεμάτης παγίδες, διεφθαρμένης ζωής.
Με ορθάνοικτα μάτια και ψυχική εγρήγορση, παρακολουθήσαμε μια θεία λειτουργία, που θεωρητικά, ο χρόνος δεν άγγιξε τους πρωταγωνιστές του!!!!
Ήταν εκεί ο Παπαμιχαλάκης, ο Παπαλουκάς ο Παπαδημήτρης ο Παπαφρεδος μαζί με τους ιεροψάλτες Δημήτρης, Μιχαλάκης, Ανδρέας, Κωστής, Γιάγκος, Ηλίας, Ελευθέριος, Γεώργιος (όσους εμείς γνωρίσαμε) μπροστά στο θυσιαστήριο μυσταγωγείς των Αχράντων Μυστηρίων.
Στο άκουσμα του ηχητικού αρχείου, με τις γήινες αυθεντικές φωνές τους, δάκρυσαν τα μάτια μας, μάτωσε η ψυχή μας και τα χείλη μας ψιθύρισαν, σας ευγνωμονούμε!!!
Επανερχόμενοι στο σήμερα συντελεστές αυτής της θεσπέσιας επιμνημόσυνης δέησης, στο δεξί ψαλτήρι ο Γιάννης του αείμνηστου Μιχαλάκη με την προσωπικής του δημιουργίας χορωδία και στο αριστερό ψαλτήρι, ο Βασίλης του αείμνηστου Παπαμιχαλάκη, και ο Μιχαλάκης, άξιοι συνεχιστές μιας παράδοσης , που σβήνει από το αριστερό χέρι του θεού, τη αγαστή συνεργασία με τους εκπροσώπους Του!!!
Οι ασπρόμαυρες φώτο είναι του αείμνηστου Στέφου Αλεξανδρίδη
