Η βαθιά παρακαταθήκη των κειμένων του Γιάννη Σπετσιώτη στην Κοινωνία της Ερμιόνης και της Ερμιονιδας στις ημέρες μας …

Τα θέματα εκτός των πολλών άλλων... στις ιστορικές και θρησκευτικές παραδόσεις  μας, στα ήθη και τα έθιμά μας...

========================================================================================================================== 

Του Αγίου Μόδεστου

του Γιάννη Μ. Σπετσιώτη

Σύμφωνα με το Αγιολόγιο της Εκκλησίας μας υπάρχουν δύο άγιοι Μόδεστοι, Αρχιεπίσκοποι και οι δύο Ιεροσολύμων. Ο πρώτος, ο ιερομάρτυρας, γιορτάζει στις 18 Δεκεμβρίου και ο δεύτερος στις 16 Δεκεμβρίου. Εν τούτοις τα όσα αναφέρονται για τον Άγιο Μόδεστο στους περισσότερους Συναξαριστές είναι συγκεχυμένα, παρότι είναι δύο διαφορετικά ιστορικά πρόσωπα.

Στη συνέχεια παραθέτουμε στοιχεία της ζωής τους, όπως τα διασώζει η παράδοση. Ο Άγιος Μόδεστος ο Α΄ έζησε τον 4^ο μ.Χ. αιώνα (300 -374 ή 389 μ.Χ.). Γεννήθηκε στη Σεβάστεια του Πόντου. Οι γονείς του, Ευσέβειος και Θεοδούλη, ήσαν χριστιανοί. Όταν ο Μόδεστος ήταν πέντε μηνών ο πατέρας του κατηγορήθηκε ως εχθρός του αυτοκράτορα και συνελήφθη. Μόλις το έμαθε η Θεοδούλη πήρε το μωρό της και πήγε στη φυλακή, όπου βρισκόταν ο σύζυγός της. Εκεί και οι δύο, παρακάλεσαν τον Θεό να έχουν κοινό τέλος, όπως και έγινε περίπου το 305 μ.Χ. επί αυτοκράτορα Διοκλητιανού.

Το βρέφος παραδόθηκε από τον δεσμοφύλακα σ’ έναν ειδωλολάτρη άρχοντα. Σε ηλικία δεκατριών ετών ο Μόδεστος έμαθε για τους πραγματικούς του γονείς και αποφάσισε να βαπτιστεί χριστιανός. Σ’ αυτό συνετέλεσε και κάποιος χριστιανός χρυσοχόος από την Αθήνα.

Μετά από πολλές περιπέτειες ο Μόδεστος πουλήθηκε ως δούλος στην Αίγυπτο. Εκεί, αφού έκανε χριστιανό τον αφέντη που τον αγόρασε, εκείνος του χάρισε την ελευθερία του. Φεύγοντας από την Αίγυπτο ο Μόδεστος έφτασε στα Ιεροσόλυμα όπου ο λαός τον εξέλεξε Αρχιεπίσκοπο της εκκλησίας των Ιεροσολύμων. Πέρα όμως από τα χαρίσματά του, ο Θεός του έδωσε και τη δύναμη της θεραπείας των κατοικίδιων ζώων, ιδιαίτερα των βοδιών και των ημίονων (μουλάρια) και της σωτήριας επίδρασής του σ’ αυτά. Γι’ αυτό ο Άγιος Μόδεστος θεωρείται προστάτης των ζώων αλλά και προστάτης των γεωργών.

Το τέλος της ζωής του ήταν μαρτυρικό, αφού εκτός από τα φρικτά βασανιστήρια που υπέστη, ο αυτοκράτορας διέταξε τον αποκεφαλισμό του. Η μνήμη του εορτάζεται στις 18 Δεκεμβρίου.

Ο Άγιος Μόδεστος ο Β΄ έζησε τον 7^ο αιώνα (634 μ.Χ.). Ήταν μοναχός, ονομαστός για την αρετή του και τη βαθιά γνώση της αληθινής φιλοσοφίας που οδηγεί στον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος. Για τους λόγους αυτούς εξελέγη ηγούμενος της Μονής που είχε ιδρύσει ο Άγιος Θεοδόσιος ο κοινοβιάρχης τον 6^ο μ.Χ. αιώνα.

Όταν ο βασιλιάς των Περσών Χοσρόης Β΄ κυρίευσε τα Ιεροσόλυμα και εξόρισε τον Πατριάρχη Ζαχαρία, ο Μόδεστος ορίστηκε αντικαταστάτης του, ενώ η πόλη ήταν εντελώς κατεστραμμένη. Ο Άγιος Μόδεστος με μεγάλες θυσίες μερίμνησε να ταφούν τα δεκάδες χιλιάδες θύματα και να αναστηλωθούν οι ναοί. Θεωρείται και αυτός προστάτης των ζώων, ιδιαίτερα αυτών που σέρνουν άροτρο αλλά και των κτηνοτρόφων. Ακόμα και στην περίπτωση που χανόταν κάποιο ζώο στον Άγιο Μόδεστο έκαναν τάμα να τους το φέρει πίσω.

Πέθανε ειρηνικά και η μνήμη του τιμάται στις 16 Δεκεμβρίου. Εκείνη τη μέρα υπήρχε η παλιά συνήθεια να τελούν αγιασμό και να ραντίζουν τα ζώα.

Στους καιρούς μας η γιορτή του Αγίου Μόδεστου είναι σχεδόν ξεχασμένη. Τα ονόματα των ανθρώπων προς τιμή του Αγίου είναι λιγοστά όπως και τα οικόσιτα ζώα, από τα οποία σε χρόνους περασμένους εξαρτιόταν η επιβίωση των ανθρώπων.

Για τη ζωή και των δύο Αγίων, όπως προαναφέραμε, επικρατεί σύγχυση τόσο στα ιστορικά στοιχεία όσο και σ’ αυτά που διασώζει η παράδοση. Πέρα όμως απ’ αυτά, προσθέτω ότι ενώ η Υμνολογία των δύο Αγίων είναι ξεχωριστή, η αγιογραφική τους απεικόνιση είναι όμοια στη μορφή και στον περιβάλλοντα χώρο.

Στον ιερό ναό της Παναγίας στην Ερμιόνη υπάρχει μεγαλόπρεπη η εικόνα του Αγίου Μόδεστου, πρόσφατα συντηρημένη, τοποθετημένη σε εξαιρετικό σκαλιστό εικονοστάσι. Η εικόνα περιμετρικά έχει σκηνές από το μαρτύριο του Αγίου, ακριβώς όπως έχει και η εικόνα του Κωνσταντίνου του Υδραίου που βρίσκεται στον Ταξιάρχη.

Από αυτό και μόνο το γεγονός θα μπορούσαμε να αντιληφθούμε ότι πρόκειται για τον Άγιο Μόδεστο τον Α΄. Όμως αναζητώντας την εικόνα των δύο αγίων βρήκα να απεικονίζονται και οι δύο Μόδεστοι με την ίδια μορφή, όπως ήδη αναφέραμε. Την εικόνα έχει αγιογραφήσει ο ιερέας Λάζαρος Καρβελάς στις 10 Οκτωβρίου 1905, ο οποίος έχει αγιογραφήσει και άλλες εικόνες του ναού. Είναι δε «Δέησις των δούλων του Θεού» τριάντα τριών συνδρομητών από την Ερμιόνη.

Τα ονόματά τους παραπέμπουν σε οικογένειες του τόπου μας, που συνεχίζουν οι περισσότερες να υπάρχουν, ενώ κάποιους απ’ αυτούς τους πρόλαβα κι εγώ «εν ζωή». Παραθέτω τα ονόματά τους με την επισήμανση πως σ’ αυτή την ομαδική «δέηση» δεν υπάρχει καμιά γυναίκα.

Αντώνιος Α. Κοτταράς

Άγγελος Γ. Αρανίτης

Σπύρος Γ. Αρανίτης

Ιωάννης Γ. Σαρρής

Λουκάς Κυπραίος

Ιωάννης Μαρογιάννης

Δημήτριος Καλαμούτος

Ελευθέριος Μερτύρης

Αντώνιος Σπ. Χατζησταύρος

Κοσμάς Β. Οικονόμου

Άγγελος Δ. Σκούρτης

Ηλίας Ρούσης

Αναστάσιος Προκοπίου

Ιωάννης Παπαμιχαήλ

Σταμάτης Κομμάς

Γεώργιος Ν. Καρακατσάνης

Ιωάννης Ηλ. Μπουσουλόντας

Στυλιανός Σπ. Σουλιώτης

Πέτρας Γ. Σκούρτης

Αναστάσιος Γ.Κομμάς

Νικόλαος Κ. Μεϊντάνης

Ανδρέας Α. Μπαρδάκος

Αντώνιος Ιω. Οικονόμου

Παντελής Ν. Φοίβας

Ανάργυρος Γ. Κρητικός

Γεώργιος Α. Κρητικός

Βασίλειος Π. Οικονόμου

Σωτήριος Σκούρτης

Μιχαήλ Μαστράκης

Νικόλαος Φοίβας

Πάνος Δ. Οικονόμου

Νικόλαος Κομμάς

Ιωάννης Δ. Πάλλης

Τη γιορτή του Αγίου Μόδεστου πανηγύριζε με μεγαλοπρέπεια από την ίδρυσή του μέχρι τις αρχές της 10ετίας του 1930 ο Γεωργικός Συνεταιρισμός Ερμιόνης. Την παραμονή ψαλλόταν στην Παναγία μεγάλος Εσπερινός, παρουσία αρκετού κόσμου και ακολουθούσε γύρω στις 9:30 μ.μ. η περιφορά της εικόνας του Αγίου στους δρόμους της πόλης. Την επόμενη ημέρα γινόταν πανηγυρική Θεία Λειτουργία με αρτοκλασία ενώ στο τέλος ακολουθούσε ο αγιασμός, με τον οποίο οι πιστοί άγιαζαν τα ζωντανά και τα χωράφια τους. Τέλος, μετά τον αγιασμό προσφέρονταν κεράσματα στο γραφείο του Γεωργικού Συνεταιρισμού. Αυτά διαβάζουμε στην εφημερίδα «ΑΡΓΟΛΙΚΗ» του έτους 1932 γραμμένα από τον αείμνηστο Γιώργο Μαρμαρινό. Μετά από έρευνα των ονομάτων των ανδρών και των πατρωνύμων που περιέχονται στους εκλογικούς καταλόγους του 19^ου αιώνα (1800-1899) καθώς και σε άλλες πηγές που ανέτρεξα και πληροφορίες που συνέλεξα, θεωρώ πως ο πρώτος Ερμιονίτης με το όνομα Μόδεστος ήταν ο Μόδεστος Τράκης του Νικολάου που γεννήθηκε το 1892, αδελφός του Γιάννη Τράκη, πατέρα της αείμνηστης Κικής, της Ελένης και της Μαρίας.

Ήταν το έκτο παιδί πολύτεκνης οικογένειας (5 αγόρια και 1 κορίτσι). Πώς πήρε το όνομα Μόδεστος παραμένει άγνωστο. Ίσως η οικογένειά του ως γεωργική και κτηνοτροφική που ήταν να έδωσε το όνομα του Αγίου. Ίσως να γεννήθηκε και την ημέρα της γιορτής του. Ο Μόδεστος Τράκης απεβίωσε ως τραυματίας του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου στις 10 Μαρτίου 1919 στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Καρδίτσας. Είχε τον βαθμό του Δεκανέα και το όνομά του είναι γραμμένο στο «Ηρώον» της Ερμιόνης.

Ο δεύτερος Μόδεστος της Ερμιόνης που γνώρισα ήταν ο αείμνηστος Πρόεδρος της Κοινότητας Ερμιόνης Μόδεστος Καρακατσάνης (25/5/1960 έως 15/6/1964 και 15/6/1964 έως 20/8/1967). Ο Μόδεστος γεννήθηκε στις 9/3/1906, όπως με πληροφόρησε ο ανιψιός του Γιώργος Καρακατσάνης και πέθανε το 1996, δηλαδή έζησε 100 χρόνια!

Ο τρίτος Μόδεστος ήταν ο Μόδεστος Βασ. Ντούρος, γιος της Σταματίνας Τράκη, συζύγου Βασιλείου Ντούρου. Φαίνεται ότι πήρε το όνομα του Μόδεστου Τράκη, αδελφού της μητέρας του, στον οποίο ήδη αναφέρθηκα. Ο Μόδεστος Β. Ντούρος, φοιτητής της Νομικής, σε ηλικία 22 χρόνων με τον αδελφό του Νίκο εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς στα Εξαμίλια Κορινθίας.

Σήμερα το όνομα Μόδεστος στην Ερμιόνη υπάρχει στην οικογένεια Τζιέρη, επειδή τον Μόδεστο Αντ. Τζιέρη τον είχε βαφτίσει ο Μόδεστος Καρακατσάνης. Κάποιον άλλο με το όνομα Μόδεστος στην Ερμιόνη δεν γνωρίζω.