Από το προσωπικό μας αρχείο - Ιούλιος 2011
.
Μια ράχη φορτωμένη…
Γράφει η
Αικατερίνη Παπαμιχαήλ – Ρίγα.
Κάτι που έχει ξεχαστεί με το πέρασμα του
χρόνου με τις αλλαγές της ζωής, με τις βελτιωμένες συνθήκες διαβίωσης, με
την αφθονία των αγαθών, με την εξέλιξη της τεχνολογίας, είναι οι
εικόνες σε βάθος χρόνου που γνωρίσαμε εμείς
της παλιότερης γενιάς. Ξεχασμένες από παλιούς και άγνωστες από
νέους.
Θ’ αναφέρω συνοπτικά κάποιες γυναίκες φορτωμένες επίμονα, με βάρη στη ράχη
τους για να επιζήσουν. Στην αναμνηστική παρέλαση προβάλλουν με το φακιόλι
(μαντήλι λευκό βαμβακερό με στριμμένες τις άκρες και δεμένες ψηλά στο πλάι του
κεφαλιού τους) με την αλατζαδένια μακριά ή φαρδιά σουρωτή φούστα και το ίδιο
κορσάζ και μια μπροστοποδιά – προφύλαξη της φούστας – να πηγαίνουν στα πηγάδια
της Ερμιόνης ζωσμένες τη στάμνα με σχοινί στη ράχη τους.
Ήσαν οι σταμνούδες που αναλάμβαναν να φέρουν εκτός από το δικό τους νερό
και των άλλων νοικοκυράδων αντί πληρωμής.
Τέτοιες θυμάμαι αρκετές, αλλ’ ας ονομάσω μόνο τη Ζούκα με τη χαρακτηριστική
της απάντηση στην ερώτηση «Τι ώρα είναι Ζούκα;» ν’ απαντά «Η ώρα του καφέ». Τον ορεγόταν η καημένη κι οι νοικοκυρές ποτέ δεν της το αρνιόντουσαν.
Υπήρχαν και οι νερουλάδες όπως ο μπάρμπα Θανάσης ο Κίμινος, ο Σπυράκος ο
Σουλιώτης, ο Κοσμάς ο Βρεττός κ.α. Ο πρώτος με δύο ντεπόζιτα φορτωμένα στο
γάιδαρό του, ο δεύτερος και ο τρίτος με ντεπόζιτα στο κάρο τους
προμήθευαν τα νοικοκυριά με νερό.
Οι περισσότεροι Ερμιονίτες πήγαιναν στα πηγάδια με το δικό τους Ι.Χ....
Εκεί συναντιούνταν τα τετράποδα έπιναν νεράκι στις κορίτες, που δυστυχώς
εξαφανίστηκαν, έκαναν τις προσκλήσεις τους με γκαρίσματα στα υπόλοιπα υποζύγια.
Παράλληλα οι γυναίκες έστηναν το καφενείο της αλληλοπληροφόρισης για τα νέα της
ημέρας. Έζωναν τη γεμάτη στάμνα στη ράχη τους και άλλοι τις έβαζαν πάνω στα
κοφίνια φορτωμένα πάνω στα ζώα.
Τα πηγάδια που ήσαν κοντά στο χωριό ήταν το μεγαλοπίγαδο δίπλα στο περιβόλι
του Κομματά και το άλλο δίπλα στο περιβόλι Λαζαρίδη. Το περιβόλι μας το
πλησιέστερο στο λιμάνι (όπου σήμερα η «Δήμητρα») είχε σκληρό νερό μόνο για
πότισμα δένδρων. Άλλο πηγάδι συναντούσες προχωρώντας 200 μ. στο δρόμο προς
Θερμήσι, στα πρώτα αμπέλια και απέναντι στο περιβόλι Σκούρτη. Σ’ αυτό πήγαιναν
οι νέες Βαλτετσαίες τη μέρα του Κλύδωνα για να ρίξουν παράδες και να δουν μεσ’
στο πηγάδι τ’αποθαμένα τους.
Το καλύτερο όμως νερό το είχε το καλογερικό πηγάδι 100 μ. απ’ το παλιό
νεκροταφείο δίπλα στο περιβόλι του Λάζαρου Παπαμιχαήλ.
Γραφικές οι γυναίκες με τη στάμνα
ζωσμένες!
Άλλες θηλυκές υπάρξεις φορτωμένες που ανήκουν στην ιστορία είναι αυτές που
κουβαλούσαν δεμάτια κλαριά για το άναμμα του φούρνου που θάψηναν τα ψωμιά τους,
αλλά εκτελούσαν και παραγγελιές αντί πενιχρής αμοιβής.
Άλλο ένα φορτίο στη γυναικεία ράχη ήταν ο μπόγος από κουρελούδες, χαλιά,
κουβέρτες και άλλα χοντρά ρούχα ακατάλληλα για τη σκάφη, που ταλαιπωρούσε
πολλές πλύστρες του Κροθιού. Εκεί στο Κρόθι είχε μια πηγή δίπλα στη θάλασσα με
υφάλμυρο νερό κι οι γυναίκες έπλεναν με πηλό (όχι σαπούνι που δεν έπιανε) και
με τον κόπανο, τα χοντρά στρωσίδια. Θυμάμαι μέσα στο εμπόρευμα του μαγαζιού μας
είχαμε τον άσπρο πηλό στο υπόγειο που τον έκοβαν με μια μεγάλη σπάτουλα.
Γλυκιά και συμπαθητική ανάμνηση η κυρά Θοδωρούλα του Μάσα τακτική βοηθός
στην πολυαπασχολούμενη μάνα μου. Ερχόταν τακτοποιούσε στη σκάλα τα στρωσίδια σε
μπόγο και τα ζωνόταν με σχοινί στη ράχη της για το Κρόθι. Και πάντα με το γέλιο
και τα χωρατά της.
Ηρωίδες γυναίκες! Έπρεπε να συνεισφέρουν και αυτές στον οικογενειακό κορβανά (ταμείον)
Έτσι καθώς περνούν στις μνήμες μου αυτές οι βασανισμένες σιλουέτες γραφικές
αλλά και τραγικές, με κατακλύζει ο θαυμασμός και η συγκίνηση για την αντοχή
τους και για τις φιλότιμες πρακτικές τους που αγόγγυστα εκτελούσαν στου τίμιου
ιδρώτα την εργασία.
Πολλά κεράκια ευγνωμοσύνης ν’ ανάβουμε γι’ αυτή τους την προσφορά στην
κοινωνική αλυσίδα της αλληλοεξυπηρέτησης που ήταν όμως η βαρύτερη, σαν τα πολλά
κιλά που πίεζαν τη ράχη τους.
Και για οστεοπόρωση… λέξη. Δεν τη γνώριζαν αυτή τη λέξη. Τόξερε όμως η
καρδούλα τους, όταν έπαυε να κτυπά πριν της ώρας της ή όταν καθηλώνονταν
κατάκοιτες για χρόνια.
Ας μένουν με ευγνωμοσύνη στη θύμησή μας.
Κα- Πα - Ρίγα
Άσπρόμαυρες Φώτο: Στέφος Αλεξανδρίδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου