Σημαντικό άρθρο του Γιάννη Μ. Σπετσιώτη - μπροστά στην παγκόσμια μάστιγα της παραπληροφόρησης και της σκόπιμης προπαγάνδας….

Κριτική Σκέψη ή Συγκλίνουσα Νόηση

του Γιάννη Μ. Σπετσιώτη

Μία από τις διανοητικές ικανότητες του ανθρώπου, που απαρτίζουν την πνευματική του λειτουργία, είναι και η συγκλίνουσα κριτική σκέψη. Αν και είναι δύσκολο να την προσδιορίσουμε εξ αιτίας των διαστάσεων που μπορεί κάθε φορά να παίρνει αλλά και τους πολλαπλούς παράγοντες που την επηρεάζουν, ωστόσο θα μπορούσαμε να πούμε ότι:

Με την κριτική σκέψη επεξεργαζόμαστε τα δεδομένα που έχουμε, προκειμένου να επιλύσουμε τα διάφορα προβλήματα που μας προκύπτουν ή να αντιληφθούμε την αλήθεια στα ποικίλα θέματα που αναφύονται στη ζωή και που οι κάθε είδους επιτήδειοι, επιδραστές (influencers) τους λένε σήμερα, μας τα σερβίρουν όπως εκείνοι θέλουν, φυσικά προς ίδιον όφελος.

Η κριτική σκέψη, όμως, είναι πειθαρχημένη, αυτοκαθοδηγούμενη, δεν παρασύρεται και εστιάζει αποκλειστικά και μόνο στην απόφαση που καλείται να πάρει το άτομο σχετικά με το τι θα πράξει ή θα πιστέψει. Στη συνέχεια το ίδιο το άτομο σκέπτεται πώς μπορεί να βελτιώσει την αρχική του σκέψη για να είναι περισσότερο ακριβής, σαφής και αποτελεσματική. Πάντα, όμως, έχει κατά νου πως η αλήθεια είναι μία και τα ψεύδη πολλά.

Σήμερα, με την ανάπτυξη της τεχνολογίας και τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, την υπερπαραγωγή και την υπερκατανάλωση των δεδομένων, η ανάγκη ανάπτυξης της κριτικής σκέψης είναι άκρως απαραίτητη. Οι ανθρώπινες κοινωνίες χρειάζονται, ίσως περισσότερο από ποτέ, τους κριτικούς ανθρώπους, τους αμερόληπτους, που υπηρετούν την αλήθεια, την ακεραιότητα, το θάρρος, την πίστη στη λογική και έχουν κριτικό πνεύμα. 

Το σχολείο οφείλει να καλλιεργεί την κριτική σκέψη των μαθητών σε πολλαπλά επίπεδα από την λύση των σχολικών προβλημάτων και ασκήσεων για τις ανάγκες της σχολικής μάθησης μέχρι την εξάσκηση μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων στη διάκριση της αληθινής από την ψευδή πληροφόρηση και την αναγνώριση των κάθε είδους fake news που κυκλοφορούν ανεξέλεγκτα. 

Η παραπληροφόρηση και οι «συνειδητά» ψευδείς ειδήσεις έχουν εξελιχθεί σε κοινωνική μάστιγα σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ η διαστρέβλωση των γεγονότων και της πραγματικότητας ταλαιπωρούν άτομα και κοινωνίες.

Το σχολείο, λοιπόν, έχει την υποχρέωση να περάσει το μήνυμα ανάπτυξης της κριτικής σκέψης σε γονείς και παιδιά, ώστε να αναγνωρίζουν τα αληθή και να απορρίπτουν τα ψευδή. Σ’ αυτό μπορεί να βοηθηθούν από την τεχνολογία και την τεχνητή νοημοσύνη με γνώμονα πάντα την κριτική χρήση αυτών.

Τέλος, ο εκπαιδευτικός δεν θα είναι σε θέση να καλλιεργήσει την κριτική σκέψη των μαθητών, αν ο ίδιος δεν σκέπτεται κριτικά. Αν καθημερινά δεν υιοθετεί και υλοποιεί κριτική εξέταση και αντικειμενική αξιολόγηση της δικής ζωής, των λόγων και των έργων του έχοντας κατά νου ότι το ψέμα είναι ο «δαίμονας» του εγώ του.

======================================================================================================================================================== 

Σημείωση του blog: 

Ο Ερμιονίτης Γιάννης Σπετσιώτης 

είναι (ε.τ.) Σχολικός Σύμβουλος Ειδικής Αγωγής...