Christos
Yiannaras | 07 Nov 2022
Ένας καινούργιος Εκδοτικός Οίκος
προέκυψε στην Αθήνα, μέσα στην πιο δραματική κρίση της αγοράς του βιβλίου μετά
τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η τηλεόραση είναι ο ολετήρας εξολοθρευτής της
αναγνωσιμότητας, εδώ και μερικές δεκαετίες – το τέλος των ιδεολογιών επέτεινε
την αδιαφορία για καινούργια, «γόνιμη γνώση». Χάθηκε η χαρά της συναρπαγής που
γεννάει η ανάγνωση στον αναγνώστη, η μέθη της μάθησης, το κέντρισμα της
περιέργειας, η λαχτάρα για την κατάκτηση της αλήθειας.
Το έγκλημα συντελέστηκε μεθοδικά και
προγραμματισμένα στο Υπουργείο Παιδείας, μετά τη δικτατορία της χούντας. Όταν
το φροντιστήριο υποκατέστησε το σχολείο, ο «εκσυγχρονισμός» εξαφάνισε την
αυταξία της μόρφωσης, το πανεπιστήμιο υποτάχθηκε στη λύσσα της επαρχίας για
εύκολο πλουτισμό με «ενοικιαζόμενα δωμάτια».
Χάρη στους επαγγελματίες
κομματανθρώπους που υποδύονται τους πολιτικούς και ξεπούλησαν κάθε κοινωνικό
(κοινό) αγαθό στον βωμό της ιδιωτικής κομπίνας (ιδιωτικοποίησαν την ύδρευση, το
ηλεκτρικό ρεύμα, τα λιμάνια, τα αεροδρόμια, το οδικό δίκτυο, τα τρένα, όλα
παραδομένα στον αμοραλισμό του χρηματιστηριακού τζόγου), χάρη στην απόλυτη
εξουσία του συρφετού των καιροσκόπων. Στη χώρα των Ελλήνων δεν υπάρχει πια
σχολείο παρά μόνο σαν πάρεργο, με το φροντιστήριο κυρίως έργο. Τα βιβλιοπωλεία
έκλεισαν σε συντριπτικό ποσοστό, η ραδιοτηλεοπτική πληροφόρηση και ψυχαγωγία
ξεπουλήθηκαν σε έναν ξέφρενο πρωτογονισμό απίστευτης μικρόνοιας και
αδιαντροπιάς.
Τη χαριστική βολή την έδωσε η
πανδημία. Το είδος του ανθρώπου που θα περνούσε από βιβλιοπωλείο μια-δυο φορές την
εβδομάδα, μόνο για την ηδονή να παρακολουθεί ποια καινούργια βιβλία ξεφύτρωσαν
στην αγορά, το είδος αυτό εξαφανίστηκε με τον αποκλεισμό στο σπίτι λόγω
πανδημίας. Ευτυχώς με εξαιρέσεις, σε πείσμα κάθε ορθοφροσύνης.
Γράφω αυτή την επιφυλλίδα μόνο για το κουράγιο μιας τέτοιας εξαίρεσης. >>>>
Λέγεται «Εκδόσεις Δώμα» στην Αθήνα. Και δείγμα δουλειάς, ένα πρώτο τους βιβλίο με τίτλο: «Ένα μακρύ Σάββατο», του Τζωρτζ Στάινερ – καταγραμμένες συζητήσεις του με τη Λωρ Αντλέρ (George Steiner – Laure Adler).Στο τελευταίο κεφάλαιο αυτού του
βιβλίου ο Στάινερ τολμάει μια ριζοσπαστική αμφισβήτηση της αυθεντίας του Φρόυντ
και της ψυχανάλυσης – τόλμημα μέγα ή και έγκλημα καθοσιώσεως στα πλαίσια του
παγκοσμιοποιημένου πολιτισμού της Δύσης. Γράφει ο Στάινερ: >>>>> «Κατά τη γνώμη μου,
ο Φρόυντ είναι ένας σπουδαίος συγγραφέας της γερμανικής γλώσσας, και είναι πολύ
σημαντικό ότι τιμήθηκε με το βραβείο Γκαίτε, ένα βιβλίο λογοτεχνικό. Αλλά
κανένας δεν συνάντησε ποτέ άνθρωπο που να τον γιάτρεψε η ψυχανάλυση. Αντίθετα,
όπως λέει ο Καρλ Κράους: είναι η μόνη θρησκεία που επινοεί την αρρώστια της.
Ωραίο σκώμμα».
Και συνεχίζει ο Στάινερ: «Κατά τη
γνώμη μου, η ιδέα τού να παραδίδεις την αγωνία σου στα χέρια ενός άλλου
ανθρώπου έναντι αμοιβής, είναι παράλογη. Συντάσσομαι με τον Σωκράτη, ο οποίος
θεωρεί φρικτή ιδέα το να πληρώνεσαι για τη διδασκαλία σου. Το να βγάζεις τα
σώψυχά σου, όπως λέμε, και να τα παραδίδεις στον άλλο, έναντι χρηματικού
ανταλλάγματος, μου προκαλεί αγανάκτηση. Σημαίνει ότι παίρνεις τον εαυτό σου στα
σοβαρά με έναν τρόπο που τον βρίσκω ασυγχώρητο. Στα στρατόπεδα του θανάτου ή
όταν πέφτουν βόμβες, όταν η ζωή γεννάει πραγματικά τρόμο, στα πεδία των μαχών,
κανείς δεν κάνει ψυχανάλυση, ο άνθρωπος βρίσκει μέσα του σχεδόν ανεξάντλητες
δυνάμεις, σχεδόν αστείρευτες πηγές αξιοπρέπειας…
»…Το να λαμβάνεις εξιλέωση χωρίς
Θεό, μοιάζει (φαιδρό) ανέκδοτο – μια εξομολόγηση δίχως ιερέα! Ο άνθρωπος που
πιστεύει στον Θεό μπορεί τουλάχιστον να πει ότι αυτός που τον ακούει είναι ο
Θεός. Καθόλου άσχημα – σωστά; Κι ο Θεός δεν ζητά πληρωμή με την ώρα ή, όπως ο
Λακάν, με το πεντάλεπτο, έτσι δεν είναι; Μονάχα στη Γαλλία επιτρέπονται τέτοιου
είδους ανέκδοτα… Προσπάθησα Λωρ, πιστέψτε με, προσπάθησα με όλες μου τις
δυνάμεις να ποθήσω ερωτικά τη μαμά μου και να έχω τον πατέρα μου για εχθρό,
προσπάθησα, αλλά δεν λειτούργησε καθόλου. Δεν ένιωσα ποτέ κανέναν πόθο για τη
μανούλα μου».
Γόνιμη πέννα ο Τζωρτζ Στάινερ,
εξαίρετη επιλογή να μεταφραστεί από το «Δώμα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου