Η «Εταιρεία Μελετών Ερμιονίδας» -> παράγει πολιτισμό σεμνά κι’ αθόρυβα, πίσω από τα «φώτα» του φαίνεσται…

… Πάμε σαν άλλοτε, σε εκείνα τα χρόνια να τα συγκρίνουμε, με τα σημερινά…

 

«ΣΙΝΕ ΠΑΡΙ», ο κινηματογράφος των παιδικών και νεανικών μας χρόνων

Θέλησα να καταπιαστώ με την ιστορία  του Ερμιονίτικου κινηματογράφου χειμερινού και θερινού, του ψυχαγωγικού δίπολου, τους πλέον δημοφιλείς χώρους της  οικογενειακής εξόδου, του δυναμικού τομέα ψυχαγωγίας και πολιτισμού λαϊκής συμπεριφοράς και έκφρασης,  ως μια νοσταλγική επιστροφή στα ψυχικά σκιρτήματα ευτυχίας και πολιτισμού που ζήσαμε, παρακολουθώντας τις ταινίες.

Ήταν οι μέρες και οι νύχτες της εφηβικής και νεανικής ζωής μας.  Η κινηματογραφική τέχνη, η 7^η τέχνη μαζί με τη γλυπτική, ζωγραφική, αρχιτεκτονική, μουσική, χορό, λογοτεχνία. Η βιομηχανία της ψυχαγωγίας και θεάματος εύπεπτη και καθησυχαστική διασκέδαση βοηθούσε να αποδράσεις από την καθημερινότητα, προσφέροντας πλούσιο, ονειρικό, μαγευτικό θέαμα.

              Το Σαββατοκύριακο οι άνθρωποι φορούσαν τα καλά τους ρούχα, οι γυναίκες τις γόβες τους, οι νεοαρραβωνιασμένοι και οι λογοδοσμένοι έκαναν τις πρώτες δημόσιες εμφανίσεις τους, οι άνδρες τα κουστούμια τους και μετά τον κυριακάτικο περίπατο στο Μπίστι, κατέληγαν στον κινηματογράφο. Οι  ταινίες προετοίμαζαν τον θεατή για τις νέες στιλιστικές επιλογές. Στις κοπέλες ασκούσαν σημαντική επιρροή, καθώς μάθαιναν τη νέα μόδα σε ρούχα και χτενίσματα που φυσικά μιμούνταν, άκουγαν τα νέα τραγούδια. Δραπέτευαν στο όνειρο, απελευθερώνονταν από την πραγματικότητα.  Ήταν επικοινωνία και επαφή.

 Στο σινεμά αγόραζες μια θέση στο σκοτάδι. Αληθινή μαγεία!

  Η λειτουργία του «ΣΙΝΕ ΠΑΡΙ» με την τεράστια οθόνη του προσέφερε στον τόπο μας γοητευτικό αέρα ψυχαγωγίας, μάς ταξίδεψε σε κόσμους μαγικούς, φώτισε σκοτεινές κοινωνικές πλευρές, γαργάλισε τις αισθήσεις μας, γκρέμισε προκαταλήψεις, πρόβαλε ανθρώπινες αξίες, συγκίνησε, συνεισέφερε στο παιχνίδι της ταύτισης με τους ήρωες των ταινιών.

Πριν μπει σε λειτουργία ο «ΣΙΝΕ ΠΑΡΙ», είχαμε πλανόδιους κινηματογραφιστές, ενώ τη δεκαετία του 1950 ενοικιάζεται η αίθουσα του σχολείου Συγγρού από τον Λευτέρη Γκάτσο με κινηματογραφικό χειριστή της μηχανής το νεαρό Γιάννη Σαλαμούρη και με την επωνυμία «ΛΑΣΟΣ». Νονός του ονόματος ο Παπαβασιλείου, ο οποίος έμπαινε στην κινηματογράφο για ένα διάστημα δωρεάν.

Να θυμηθώ και τον σχολικό μας κινηματογράφο. Οι δάσκαλοί μας Δημήτρης Δουρούκος και Γιάννης Σιωράς, μάς πρόβαλαν στον λευκό τοίχο της αίθουσας, με μια μηχανή προβολής βουβές ταινίες με τον Χοντρό-Λιχνό, ιστορίες με γέλιο, χωρίς το εμπόδιο της γλώσσας, ανοίγοντας κάθε Σαββατόβραδο την πόρτα της διπλής αίθουσας που χρησιμοποιείτο και για τις γιορτές και εκδηλώσεις.

Στη συνέχεια οικοδομείται στο λιμάνι ένα πολύ μεγάλο κτίριο ιδιοκτησίας του Μήτσου Πάλλη (Παλαιού). Την οικοδόμησή του, μου περιέγραψε ο Τάσος Σχοινάς και περιέχεται στο βιβλίο μου με τίτλο «Σ’ εκείνους που έχτισαν την Ερμιόνη».

ΦΩΤΟ 1)2) ΑΠΌ ΤΑ ΕΓΚΑΙΝΙΑ

.

 Η δημιουργία του οφείλεται σε τρεις πρωτοπόρους ανθρώπους, στον Μήτσο Πάλλη, στον ανιψιό του Γιάννη Σαλαμούρη παθιασμένο κινηματογραφιστή και στον Στέφο Αλεξανδρίδη που αποφάσισαν να ασχοληθούν με τον ανθηρό κινηματογράφο, ανερχόμενη τέχνη της εποχής.

Η ουρά για τα εισιτήρια, της πρώτης ή της δεύτερης προβολής, ο διάκοσμος, ο προθάλαμος, τα εισιτήρια, οι τουαλέτες, μνήμες από τη σκοτεινή αίθουσα, τα καθίσματα, ο θάλαμος προβολής, και στον  θερινό σινεμά που ταυτίζεται με τα γιασεμιά το κυλικείο, η ταράτσα, η απόσταση μεταξύ θεατών και οθόνης.

Ο θερινός «ΣΙΝΕ ΠΑΡ» ασκούσε  εξαιρετική γοητεία∙ στην ταράτσα με τη βοή της μηχανής προβολής να σπάει με τη δέσμη φωτός το μαγικό σκοτάδι της νυχτερινής προβολής, στη μεγάλη κάτασπρη οθόνη με το μαύρο πλαίσιο.  Μυσταγωγία, χαλαρό περιβάλλον, αναβίωση κοινοτικής συνοχής καθόσον οι θεατές ονειρεύονταν ομού στον ίδιο χώρο, στις ψάθινες ενωμένες μεταξύ τους καρέκλες, κάτω από τον έναστρο καθαρό, καλοκαιρινό ουρανό, συνοδευόμενο με το άρωμα της θάλασσας και των γειτονικών κήπων.

Στο διάλλειμα ή στα διαλλείματα ανάλογα με την έκταση της ταινίας, είχαν την τιμητική τους τα αφράτα στραγάλια, ο αλμυρός πασατέμπος, τα μυρωδάτα φιστίκια, οι πορτοκαλάδες, οι λεμονάδες, τα μπιράλ. Τα λαϊκά τραγούδια συμπλήρωναν ανακουφιστικά το γέλιο ή το κλάμα που προκαλούσε η ταινία,  ενώ οι καπνιστές έβγαιναν στην αυλή ή στον προθάλαμο.

ΟΙ ΦΩΤΟ είναι του αείμνηστου φωτογράφου της Ερμιονιδας Στέφου Αλεξανδρίδη – ΔΕΞΙΑ

Από αριστερά ο Γιάννης Σαλαμούρης στη μέση ο χειριστής Κώστας Δημαράκης

Ο χειριστής απαιτούσε να κατέχει τεχνικές γνώσεις∙ Οι μπομπίνες, η προετοιμασία, η διαδικασία προβολής. Χειριστές των κινηματογραφικών μηχανημάτων που η μνήμη μου έχει περισώσει, είναι ο Κώστας Δημαράκης και αργότερα ο Αντώνης Πάλλης, γιός του ιδιοκτήτη.

Η χειμερινή ιστορική αίθουσα διατίθετο και για όλες τις κοινωνικές και σχολικές εκδηλώσεις.

Τα θέματα των ταινιών που παρακολουθήσαμε είχαν ως θεματολογία τους τη φτώχεια, τον πόνο της εσωτερικής μετανάστευσης, τις άσχημες συνθήκες διαβίωσης της εποχής μετά τον 2^ο Παγκόσμιο πόλεμο, την κοινωνική καταπίεση, το καταπιεστικό εκπαιδευτικό μοντέλο, τη συντηρητική κοινωνία, το αντικομουνιστικό σύνδρομο.

 «Κοινωνία ώρα μηδέν», «Όταν η μοίρα κυβερνά», «Μάνα γιατί με γέννησες», τίτλοι ταινιών με περιεχόμενο τη μετανάστευση,  με προσωπικές ερμηνείες τραγουδιών από Καζαντζίδη-Μαρινέλα, Πάνο Γαβαλά-Ρία Κούρτη, Περπινιάδη κ.λ.π., για να ακολουθήσει ο γάμος της φτωχής, αλλά όμορφης και τίμιας κοπέλας που παντρεύεται τελικά τον πλούσιο νέο.

Το λαϊκό χαρακτήρα συμπληρώνουν οι ηθοποιοί λαμπροί, αυθεντικά λαϊκοί, με εξαιρετικό ταλέντο, χωρίς θεατρικές σπουδές οι περισσότεροι, γνήσιοι φορείς του λαϊκού λόγου. Αλλά ανάλογες και οι ταινίες, ανθρώπινες ώστε να αντέχουν μέχρι σήμερα και να παίζονται κατ’ επανάληψη στην τηλεόραση.

Ο Αλέκος Σακελλάριος τότε που άνθισε ο Ελληνικός κινηματογράφος, τα χορευτικά του Δαλιανίδη, η Βασιλειάδου, ο Αυλωνίτης, η Βλαχοπούλου, η Σαπφώ Νοταρά, ο Κωσταντάρας, ο Σταυρίδης, ο Βουτσάς, ο Ηλιόπουλος, ο Βέγγος και οι συνήρωες βιωματικοί κωμικοί αυτοδίδακτοι και πηγαίοι, σε φιλμ που έκαναν εισπρακτικές επιτυχίες. Κινηματογραφικές παραγωγές, το «προϊόν» οι κινηματογραφικές ταινίες, ταινίες με μεγάλη εμπορική επιτυχία.

Οι κινηματογραφικές Εταιρείες «ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΡΑΝΤΖΟΠΟΥΛΟΣ», «ΦΙΝΟΣ ΦΙΛΜ», «ΚΟΛΟΥΜΠΙΑ», «ΓΟΥΟΡΝΕΡ ΜΠΡΟΣ», «ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ-ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ», όσες θυμάμαι. Κωμωδίες, δράματα, αισθηματικές, αστυνομικές, ιστορικές, κοινωνικές, μιούζικαλ και ξένες κλασικές αριστουργηματικές ταινίες, ταινίες που αποτελούσαν εύθραυστες παρουσίες τις εποχές της πνιγηρής καθημερινότητας. Η παραγωγή και η διανομή.

Οι χρυσές εποχές που ο κινηματογράφος ασκούσε γοητεία, αποτελούσε λαϊκή διασκέδαση και  έκοβε πολλά εισιτήρια με δύο προβολές, ήταν η δεκαετία του 60-70, όταν προβάλλονταν οι Ελληνικές ταινίες πρώτης προβολής με Αλίκη Βουγιουκλάκη και Δημήτρη Παπαμιχαήλ, με Μπάρκουλη, και Τζένη, με Βουτσά και Ρίζο. Στις πρεμιέρες εκείνων των ελληνικών ταινιών σχηματίζονταν ουρές.

Ταινίες με μεγάλη εμπορική επιτυχία, σκηνές που αγαπήσαμε, ατάκες που έμειναν αλησμόνητες, που μάς κάνουν να γελάμε σε κάθε ευκαιρία.

Κινηματογραφικοί συνθέτες έγραψαν διαχρονικές μουσικές, επενδύοντας τις ταινίες, καθώς επίσης και δισκογραφήθηκαν τραγούδια με υπέροχες ερμηνείες που έγιναν στη συνέχεια επιτυχίες.

Στα χρόνια που ακολουθούν δραστηριοποιούνται ενεργά στην επιχείρηση και οι γιοί του Γιάννης κι Αντώνης. Ο ίδιος κόβει τα εισιτήρια στη σκάλα το καλοκαίρι και στην είσοδο το χειμώνα. Το εισιτήριο κόστιζε πέντε δραχμές.

Για εμάς ο κινηματογράφος ήταν το Πολιτιστικό μας  Κέντρο που το χαιρόταν κάθε πολίτης χειμώνα καλοκαίρι. Παραστάσεις, πολιτιστικές εκδηλώσεις, σχολικές εκδηλώσεις, ομιλίες, διαλέξεις, συγκεντρώσεις, γιορτές.

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος «ΛΑΣΟΣ» δημιούργησε για ένα διάστημα κινηματογραφική Λέσχη και πρόβαλε ταινίες κυρίως πολιτικού περιεχομένου, με σκοπό επιμορφωτικό, ψυχαγωγικό, εκπολιτιστικό. Κάποιες φορές με το τέλος της ταινίας ακολουθούσε συζήτηση με το κοινό παρουσία των συντελεστών.  Οι ταινίες: «ΖΗΤΑ», «Κατάσταση πολιορκίας», «Ταξίδι στα Κύθηρα», «Θίασος», «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο», «Οι κυνηγοί»  κ. α. αποσιωπημένες όψεις ζοφερών ιστορικών περιόδων, με πολιτικά και ανθρωπιστικά προστάγματα.

Αργότερα με την  εμφάνιση της τηλεόρασης, την εμφάνιση των βίντεο, μια οικιακή ψυχαγωγία διαμέσου της ασφάλειας του καναπέ έκανε τον κόσμο να λιγοστεύει και τα  εισιτήρια να μειώνονται. Πλήγηκε η βιομηχανία της διασκέδασης, αίθουσες όπως και η δική μας έμειναν κλειστές. Ο οπτικοακουστικός τομέας, η κινηματογραφική αγορά υπέστη τεράστιο πλήγμα και δεν στηρίχτηκε ουσιαστικά από την πολιτεία ως έπρεπε. Η εξέλιξη αυτή έφερε το τέλος στο μέλλον της κινηματογραφικής αίθουσας.

Στα χρόνια που ακολουθούν δεν επιβιώνει, όπως πολλοί κινηματογράφοι ανά την Ελλάδα. Κάποιοι περισώθηκαν με πρωτοβουλία των Δήμων.  Έτσι κλείνει οριστικά, το εσωτερικό του ξεριζώνεται, ανακατασκευάζεται, αξιοποιείται διαφορετικά και αλλάζει χρήση σε καταστήματα.

Ο κινηματογράφος ΣΙΝΕ ΠΑΡΙ που ψυχαγώγησε και έτερψε για πολλά χρόνια τους Ερμιονίτες αποτελεί πλέον ανάμνηση, παρόλο που μένει ένα ζωντανό κομμάτι της ιστορίας της πόλης μας.

Το αστέρι του δεν θα σβήσει ποτέ από τις μνήμες μας!

Είναι οι υπέροχες στιγμές του Ελληνικού σινεμά, που με αυτές μεγαλώσαμε και πολύ τις αγαπήσαμε!

Για την Εταιρεία Μελετων Ερμιονίδος,

Παρασκευή Δημητρίου Σκούρτη

            Το παρόν άρθρο έχει συμπεριληφθεί στο Περιοδικό «Στην Ερμιόνη άλλοτε και τώρα» με αριθμό τεύχους 28

Για περισσότερες φωτογραφίες πατήστε εδώ