…Εξαιρετική η Υμνογραφία της ημέρας, πλούσια και η Λαογραφία ζυμωμένη με τα ήθη και τα έθιμα της εορτής...
===============================================================================================
Άγιος Λάζαρος: ο Τετραήμερος και φίλος
του Ιησού!
Γιάννης Σπετσιώτης – Τζένη Ντεστάκου
Το Σάββατο, παραμονή της Κυριακής των
Βαΐων, η Εκκλησία μας εορτάζει την Ανάσταση του Λαζάρου. Ο Λάζαρος, ο
επονομαζόμενος Δίκαιος και Τετραήμερος, ήταν ο
αγαπημένος φίλος του Ιησού, ο οποίος έσπευσε στη Βηθανία, όταν πληροφορήθηκε
τον θάνατό του. Παρ’ ότι είχαν περάσει τέσσερις ημέρες(!) τον ανέστησε μ’ έναν
Του λόγο, «Λάζαρε, δεύρο έξω», προκαλώντας τον θαυμασμό των παρισταμένων και το
μίσος των εχθρών Του Φαρισαίων (Ιωάννου ια΄ 1 – 57). Σύμφωνα με την παράδοση ο
άγιος Λάζαρος, που τότε ήταν 30 χρόνων, έζησε ακόμα 30 χρόνια. Έγινε ο πρώτος
επίσκοπος Κιτίου (Λάρνακας) στην Κύπρο και λέγεται πως από την ημέρα της
ανάστασής του και καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του, ήταν σκυθρωπός και αγέλαστος,
καθώς όσα είδε και βίωσε κατά την τετραήμερη παραμονή του στον Άδη ήταν
«τρομερά»! Η μόνη φορά που χαμογέλασε ήταν βλέποντας κάποιον να κλέβει ένα
πήλινο αγγείο. «Το ένα χώμα κλέβει το άλλο», φέρεται να είπε στη θέα της
κλοπής. Η δραστηριότητά του στην Κύπρο, του απέδωσε ένα ακόμη όνομα, εκείνο
του δίκαιου. Λέγεται πως η Αλυκή της Λάρνακας ήταν αρχικά αμπελώνας
και σημείο έντονης αντιπαράθεσης μεταξύ δύο αδερφών. Ο επίσκοπος Κιτίου, για να
δώσει ένα μάθημα στα δύο αδέρφια, αποξήρανε την περιοχή, μετατρέποντάς τη σε
αλυκή. Στη Λάρνακα ο άγιος Λάζαρος παρέμεινε ως το τέλος της ζωής του, το 63
μ,Χ. Είναι ο μοναδικός άνθρωπος που έχει δύο τάφους, σε Βηθανία και Λάρνακα! Τα
λείψανά του πρωτοανακαλύφθηκαν το 890 μ.Χ. σε μαρμάρινη λάρνακα με την επιγραφή
«Λάζαρος ο τετραήμερος και φίλος του Χριστού», σε έναν μικρό ναό που υπήρχε
τότε. Με εντολή του αυτοκράτορα Λέοντα ΣΤ’ του Σοφού το ιερό του λείψανο
μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη, ενώ με το χρηματικό ποσό που εστάλη
αναγέρθηκε ο ναός του Αγίου Λαζάρου, που σώζεται μέχρι σήμερα στη Λάρνακα. Το
1972 σε εργασίες αναπαλαίωσης του ναού βρέθηκε σαρκοφάγος με οστά κάτω από την
Αγία Τράπεζα. Το εύρημα επιβεβαιώνει την παράδοση ότι οι Κιτιείς δεν είχαν
παραδώσει ολόκληρο το λείψανο του Λαζάρου στους απεσταλμένους του αυτοκράτορα
αλλά μόνο μέρος του. Εξαιρετική η Υμνογραφία της ημέρας, πλούσια και η
Λαογραφία ζυμωμένη με τα ήθη και τα έθιμα της εορτής. Ιδιαίτερα, όμως,
συγκινητικά και φιλοσοφημένα τα κείμενα των Νεοελλήνων λογοτεχνών, που
εμπνεύστηκαν από τον θάνατο και την Ανάσταση του Λαζάρου. Ένα μικρό δείγμα
παρουσιάζουμε στη συνέχεια:
Από την Υμνογραφία της Εκκλησίας μας
Το απολυτίκιο της εορτής και η ερμηνεία
του.
Τὴν κοινὴν Ἀνάστασιν
πρὸ τοῦ σοῦ πάθους πιστούμενος, ἐκ νεκρῶν ἤγειρας τὸν
Λάζαρον Χριστὲ ὁ Θεός·ὅθεν καὶ ἡμεῖς ὡς
οἱ παῖδες, τὰ τῆς νίκης σύμβολα
φέροντες, σοὶ τῷ νικητῇ τοῦ θανάτου βοῶμεν Ὠσαννὰ
ἐν τοῖς ὑψίστοις, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος, ἐν ὀνόματι
Κυρίου.
«Θέλοντας Χριστέ και
Θεέ μας να δείξεις, προ της σταυρικής Σου Θυσίας, ότι είναι βέβαιο πράγμα η
ανάσταση όλων των νεκρών, ανέστησες εκ νεκρών τον Λάζαρον. Για τούτο και εμείς,
μιμούμενοι τα παιδιά που σε υποδέχθηκαν κατά την είσοδό Σου στην Ιερουσαλήμ,
κρατούμε στα χέρια μας τα σύμβολα της νίκης, τα βάια και βοώμε προς Εσένα, τον
νικητή του θανάτου: Βοήθησέ μας και σώσε μας, Συ που ως Θεός κατοικείς στα
ύψιστα μέρη του ουρανού, ας είσαι ευλογημένος, Συ, που έρχεσαι απεσταλμένος από
τον Κύριο!»
Από τη Λαογραφία και
τη Δημοτική μας Ποίηση
Τα κάλαντα του Λαζάρου
Ήρθε ο Λάζαρος, ήρθαν
τα Βάγια,
ήρθε η Κυριακή που
τρώνε τα ψάρια.
Βάγια, βάγια των
βαγιών
τρώνε ψάρια και κολιόν.
Και την άλλη Κυριακή,
τρώνε το ψητό τ’ αρνί.
- Πες
μας Λάζαρε τι είδες εις τον Άδην που επήγες;
- Είδα
φόβους, είδα τρόμους, είδα βάσανα και πόνους!
Να σημειώσουμε πως τα
κάλαντα της εορτής του Λαζάρου ποικίλουν από τόπο σε τόπο. Οι ενδιαφερόμενοι
μπορούν να τα αναζητήσουν σε διάφορες συλλογές Δημοτικών Τραγουδιών και στο
διαδίκτυο.
Από τη Νεοελληνική
Λογοτεχνία
Τάσος Λειβαδίτης, «Ο Θεός χρειάζεται τη βοήθειά μας»>>>>